Przekwitanie rozpoczyna się kilka lat przed ostatnią miesiączką, czyli menopauzą. Trwa także jakiś czas po niej. Związane jest ono ze stopniowym wygasaniem czynności jajników. Zaprzestają one wydzielania żeńskich hormonów płciowych. To właśnie niedobór estrogenów odpowiedzialny jest za przykre objawy klimakterium. Wiele pań w wieku okołomenopauzalnym skarży się na uderzenia gorąca czy wahania nastroju. Postmenopauza to czas rozpoczynający się tuż po ostatnim cyklu menstruacyjnym. Z wolna ustają wtedy dolegliwości związane z przekwitaniem, wzrasta jednak ryzyko rozwoju niektórych chorób. Czym charakteryzuje się postmenopauza?
Pierwsze objawy klimakterium pojawiają się na kilka lat przed całkowitym ustaniem czynności jajników. Sygnałem, że wchodzimy w okres przekwitania, są zaburzenia miesiączkowania. Jego punktem kulminacyjnym jest właśnie menopauza – ostatnia menstruacja. Po jej wystąpieniu symptomy klimakterium powoli ulegają wyciszeniu, a nasz organizm przyzwyczaja się do niedoboru estrogenów. Niestety, postmenopauza nie jest wolna od zagrożeń. To w tym czasie rozwija się nietrzymanie moczu, osteoporoza czy miażdżyca.
Menopauza – jakie są jej etapy?
Potocznie menopauzą nazywamy okres czasu, w którym występują typowe dla przekwitania dolegliwości. Takie użycie nazwy jest jednak niewłaściwe. W medycynie słowo to określa ostatnią menstruację w życiu kobiety. Pierwsze, jeszcze dość ulotne objawy klimakterium pojawiają się w okresie premenopauzy. Jest to etap obejmujący kilka lat (nawet 8-10) poprzedzających menopauzę. Panie cierpią wtedy na szereg dolegliwości: spadek libido, zaburzenia miesiączkowania czy suchość pochwy. Często nawet nie wiążą ich z przekwitaniem. Kolejna faza klimakterium, która w pewnym stopniu nachodzi na pozostałe, to perimenopauza. Obejmuje ona krótszy okres czasu przed ostatnią menstruacją oraz parę lat po niej. Po menopauzie następuje natomiast postmenopauza. Jest to czas, w którym ustają ostatecznie zdolności rozrodcze kobiety.
Czym jest postmenopauza?
Menopauza jest ostatnią menstruacją w życiu kobiety, po której ostatecznie kończy się etap płodności. O postmenopauzie mówimy, gdy krwawienie nie wystąpiło od 12 miesięcy, a wykluczona jest ciąża. Warto pamiętać, że przed menopauzą występują zaburzenia miesiączkowania. W ich wyniku okres nieraz pojawia się co kilka miesięcy, co możemy mylnie zinterpretować. Postmenopauzę z większa pewnością potwierdzą badania stężenia hormonów we krwi. Objawy klimakterium w jej trakcie ulegają złagodzeniu, a w końcu całkowicie zanikają. Niestety, w związku ze stałym niedoborem estrogenów, w okresie postmenopauzalnym zwiększa się ryzyko rozwoju schorzeń układu krążenia czy kości.
Postmenopauza – objawy i dolegliwości
Początkowo w okresie postmenopauzalnym nadal utrzymują się przykre objawy przekwitania. Należą do nich uderzenia gorąca, wahania nastroju, kołatanie serca, zlewne poty czy problemy ze snem i koncentracją. Z czasem jednak organizm kobiety przyzwyczaja się do stałego, niskiego poziomu estrogenów. Wtedy dolegliwości stają się łagodniejsze, by w końcu całkowicie zniknąć. Niestety, nie oznacza to powrotu do zdrowia sprzed menopauzy. Postmenopauza charakteryzuje się objawami o subtelniejszym charakterze. Metabolizm dojrzałych kobiet ma niższe tempo, przez co łatwo przybierają na wadze. Występuje u nich suchość pochwy, która sprzyja infekcjom intymnym. Z jej powodu pojawia się także ból w trakcie stosunku. Zmienia się również wygląd: skóra staje się mniej jędrna i pojawiają się na niej zmarszczki. Włosy i paznokcie za to są bardziej łamliwe i kruche.
Jakie choroby zagrażają nam w okresie postmenopauzy?
Żeńskie hormony płciowe odpowiadają nie tylko za regulację cyklu rozrodczego. Mają wpływ na różnorodne aspekty funkcjonowania naszego organizmu. Dlatego też ich niedobór sprzyja rozwojowi wielu chorób. Ze względu na zaburzenia w gospodarce wapniowej u dojrzałych kobiet następuje wzmożona utrata masy kostnej. Rozwija się wtedy osteoporoza. Charakterystyczne dla niej są złamania kości spowodowane niegroźnymi dla zdrowych osób upadkami czy uderzeniami. Estrogeny są odpowiedzialne także za syntezę kolagenu i utrzymanie elastyczności mięśni. Ich brak sprawia, że mięśnie dna miednicy ulegają osłabieniu, co wywołać może wysiłkowe nietrzymanie moczu. W jego przebiegu pojawia się wtedy niekontrolowane gubienie moczu w trakcie śmiechu czy kichania. Kobietom w okresie postmenopauzy zagraża także miażdżyca, cukrzyca typu 2 czy kamica żółciowa.
Jak uniknąć dolegliwości wieku postmenopauzalnego?
Lekarze podkreślają, że na rozwój chorób w okresie postmenopauzy duży wpływ ma nasz styl życia. Otyłość, unikanie aktywności fizycznej i dieta obfitująca w przetworzone produkty sprzyjają wszelkim schorzeniom. Ruch na świeżym powietrzu i jadłospis bogaty w warzywa, owoce i nabiał mogą zapobiec osteoporozie i cukrzycy. W niektórych przypadkach zalecana jest też hormonalna terapia zastępcza, polegająca na przyjmowaniu syntetycznych estrogenów. Jak każda kuracja medyczna, nie jest ona jednak wolna od wad. Bezpieczniejszym rozwiązaniem jest stosowanie naturalnych hormonów roślinnych – fitoestrogenów. Są one obecne w roślinach strączkowych czy ziołach, takich jak pluskwica groniasta i koniczyna czerwona. Dojrzałe kobiety nie mogą też zapomnieć o profilaktycznych badaniach kontrolnych. Należą do nich między innymi mammografia, densytometria, cytologia, EKG i morfologia krwi.
Karolina Solga
