Menopauza to ostatnia miesiączka w życiu kobiety, która bezpowrotnie wyznacza koniec naszej płodności. Kilka lat przed i po niej trwa okres klimakterium. W tym czasie wiele pań doświadcza wielu przykrych objawów, takich jak uderzenia gorąca czy suchość pochwy. Dolegliwości dotyczą także psychiki. Przekwitające kobiety zmagają się z zaburzeniami snu, przemęczeniem oraz drażliwością. Przyczyną tych przykrych symptomów jest niedobór estrogenów, które przestają być wydzielane przez jajniki. Hormony te wpływają na regulację cyklu menstruacyjnego, a także na inne aspekty funkcjonowania organizmu: gospodarkę lipidową czy syntezę kolagenu. Dlaczego praca jajników wygasa w okresie klimakterium?
Menopauza jest trwałym zaprzestaniem miesiączkowania. Jest rozpoznawana, gdy po ostatniej menstruacji krwawienie nie pojawia się przez kolejny rok. Występuje najczęściej u pań między 45. a 55. rokiem życia. Okres klimakterium rozpoczyna się na kilka lat przed menopauzą. U 80% pań w tym czasie pojawiają się przykre objawy natury somatycznej, psychologicznej lub seksualnej. Z czego wynikają?
Praca jajników – dlaczego wygasa w okresie klimakterium?
Klimakterium to naturalny etap w życiu każdej kobiety. W tym czasie następuje wygasanie czynności jajników, które zaprzestają swojej czynności endokrynnej. Zmniejszają wtedy wydzielanie estrogenów, których niedobór odpowiada za uciążliwe objawy przekwitania. Dlaczego tak się dzieje? Każda dziewczynka w momencie narodzin jest zaopatrzona w około 1-3 miliony komórek jajowych. W momencie pojawienia się pierwszej miesiączki, czyli menarche, jest ich już jedynie 400 tysięcy. Liczba komórek jajowych wciąż maleje, by w okolicach 45. roku życia wynosić około 10 tysięcy. W tym czasie swoje właściwości traci hormon folikulotropowy (FSH) wydzielany przez przysadkę mózgową. Jego działanie polega na pobudzaniu pęcherzyków jajowych i wzmaganiu wydzielania estrogenów. W okresie klimakterium komórki jajowe nie są dostatecznie zaopatrzone w substancje odżywcze. Stają się wtedy mniej wrażliwe na działanie FSH. Jajniki wydzielają coraz mniej estrogenów, pojawiają się zaburzenia miesiączkowania, a w końcu następuje menopauza.
Estrogeny – dlaczego są istotne?
Estrogeny to bardzo istotne dla kobiet hormony. W czasie rozwoju płodowego odpowiadają za rozwój żeńskich narządów płciowych i piersi. U dojrzewających dziewczynek odpowiedzialne są za pojawienie się trzeciorzędowych cech płciowych, czyli charakterystycznej budowy ciała czy typu owłosienia. Mają również wpływ na kształtowanie się popędu płciowego czy psychiki. U dorosłych kobiet estrogeny odpowiadają za regulację cyklu menstruacyjnego. Oddziałują także na większą część tkanek naszego organizmu. Zwiększają odkładanie wapnia w kościach oraz wydalanie cholesterolu z żółcią. Pobudzają syntezę fibrynogenu i kolagenu, przez co wpływają na krzepliwość krwi oraz elastyczność mięśni i skóry. Powodują też przyrost i zwiększenie pobudliwości mięśni gładkich narządów rodnych. Stymulują też podział komórek śluzówki macicy i nabłonka piersi, przez co w nadmiarze mają działanie rakotwórcze.
Niedobór estrogenów a objawy klimakterium
W okresie klimakterium poziom estrogenów stopniowo się obniżą przez zanikające czynności jajników. Niedobór tych istotnych kobiecych hormonów wpływa na pojawienie się przykrych symptomów przekwitania. Początkowo panie zauważają u siebie nieregularne cykle miesiączkowe. Krwawienia mogą mieć nietypową długość lub obfitość. Pojawiają się także uderzanie gorąca i zlewne poty związane z zaburzeniami termoregulacji organizmu. Estrogeny wpływają na nawilżenie śluzówki pochwy, przez co ich brak powoduje suchość oraz atrofię tego narządu. Dolegliwości wieku okołomenopauzalnego obejmują także psychikę. Wiele kobiet musi zmagać się z wahaniami nastroju, rozdrażnieniem i zmęczeniem. W tym okresie nie należą do rzadkości stany depresyjne, spadek libido i zaburzenia snu. Po menopauzie te objawy powoli zmniejszają nasilenie i zanikają. Niestety, podwyższa się ryzyko rozwoju takich chorób, jak osteoporoza, miażdżyca czy nietrzymanie moczu.
Klimakterium – jak złagodzić jego dolegliwości?
Klimakterium nie jest chorobą, a naturalnym procesem fizjologicznym. Niestety, niektóre panie w tym czasie obserwują u siebie bardzo nasilone dolegliwości. Niekiedy są one tak uciążliwe, że uniemożliwiają normalne funkcjonowanie. W takich przypadkach ginekolodzy zalecają bardzo skuteczne leczenie, jakim jest hormonalna terapia zastępcza. Polega ona na suplementacji hormonów płciowych w celu uzupełnienia ich niedoborów. HTZ łagodzi objawy przekwitania. Dodatkowo obniża ryzyko wystąpienia u pacjentki osteoporozy, raka jelita grubego, miażdżycy czy nietrzymania moczu. Kuracja ta niesie ze sobą jednak ryzyko rozwoju raka piersi oraz żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Nie poleca się jej paniom z rozpoznanym nowotworem sutka lub trzonu piersi, chorobą niedokrwienną serca i zakrzepicą żył głębokich. Łagodniejszą metodą niwelowania objawów menopauzy są fitoestrogeny. Te związki roślinne wykazują podobieństwo do estrogenów, przez co wpływają pozytywnie na organizm przekwitających kobiet.
Karolina Solga
