HTZ

Menopauza oznacza ostatnią miesiączkę w życiu kobiety. Jest ona związana z fizjologicznym wygaśnięciem czynności endokrynnej jajników. Kilka lat przed i po menopauzie trwa okres klimakterium. W tym czasie dochodzi do stopniowego zahamowania produkcji estrogenów. Te ważne kobiece hormony płciowe odpowiadają za regulację cyklu menstruacyjnego. Wpływają też na funkcjonowanie całego organizmu kobiety. To właśnie ich niedobór odpowiada za przykre symptomy menopauzy. Ginekolodzy zalecają, by panie zaczęły stosować hormonalną terapię zastępczą, gdy tylko zauważą u siebie pierwsze objawy przekwitania. Dzięki temu dolegliwości staną się znacznie łagodniejsze. Kiedy jednak należy zakończyć HTZ?

Hormonalna terapia zastępcza polega na przyjmowaniu niewielkich dawek syntetycznych estrogenów i gestagenów. Dzięki nim organizm przyzwyczaja się stopniowo do związanego z menopauzą niedoboru żeńskich hormonów. HTZ polecana jest kobietom, które cierpią na wyjątkowo uciążliwe objawy przekwitania. Jest też uznawana za skuteczną profilaktykę chorób wieku podeszłego, takich jak osteoporoza czy nietrzymanie moczu.

Na czym polega przekwitanie?

Przekwitanie jest naturalnym procesem, w trakcie którego stopniowo zanikają zdolności rozrodcze kobiety. W tym czasie obniża się wydolność hormonalna jajników. Zaprzestają one produkcji estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. Nie jest to proces nagły. Rozpoczyna się zazwyczaj na 5-7 lat przed ostatnią miesiączką, czyli menopauzą. Pojawia się ona najczęściej u pań między 45. a 55. rokiem życia. Pierwszym sygnałem zbliżającej się menopauzy są zaburzenia miesiączkowania. Niedobór estrogenów wpływa jednak nie tylko na cykl menstruacyjny. Hormony te odpowiadają także za regulację gospodarki wapniowej i lipidowej, przyswajanie białek i wiele innych aspektów funkcjonowania naszego organizmu. To właśnie obniżenie poziomu tych istotnych substancji biologicznych odpowiada za uciążliwe objawy przekwitania.

Jakie objawy pojawiają się w okresie przekwitania?

Pierwsze objawy przekwitania nazywane są wypadowymi. Związane są one bezpośrednio z niedoborem estrogenów w organizmie kobiety. Zbyt niskie stężenie tych hormonów prowadzi do zaburzenia termoregulacji naszego ciała. Pojawiają się wtedy uderzenia gorąca, zimne poty czy kołatanie serca. Panie dodatkowo skarżą się na kłopoty ze snem, suchość pochwy i spadek libido. Przekwitanie wpływa również na psychikę. W jego przebiegu często występują wahania nastroju, drażliwość i stany depresyjne. Te przykre dolegliwości stają się słabsze, a w końcu mijają kilka lat po menopauzie. Niestety, to nie koniec problemów dojrzałych kobiet. W tym czasie grożą im choroby wieku podeszłego, takie jak osteoporoza, miażdżyca czy nietrzymanie moczu. Zarówno objawom wypadowym przekwitania, jak i późniejszym jego konsekwencjom zapobiega hormonalna terapia zastępcza.

Hormonalna terapia zastępcza – na czym polega?

HTZ to najbardziej powszechna metoda leczenia niedoboru żeńskich hormonów płciowych. W Polsce stosuje ją około 600 tysięcy kobiet. Terapia ta polega na przyjmowaniu preparatów hormonalnych z estrogenami i gestagenem. Dawki dobierane są tak, aby hormony utrzymywały się na poziomie o dwie trzecie niższym niż u trzydziestoletniej kobiety. Ma to na celu przyzwyczajenie organizmu pacjentki do mniejszej ilości estrogenów. Standardem w medycynie jest niskodawkowa hormonalna terapia zastępcza. Opiera się ona na podawaniu minimalnych skutecznych dawek leków, aby uniknąć wszelkich działań niepożądanych. Preparaty z hormonami dostępne są w różnych formach: tabletek, zastrzyków, żeli, plastrów, a nawet implantów podskórnych.

HTZ – kiedy warto ją rozpocząć?

hormonalna terapia zastępcza

Menopauza jest przejawem naturalnego procesu starzenia się. Choć jej objawy pojawiają się u większości kobiet, dla części z nich nie są one wyjątkowo uciążliwe. Szacuje się, że jedynie u 30% pań występują dolegliwości realnie utrudniające codzienne funkcjonowanie. To właśnie im zalecana jest hormonalna terapia zastępcza. Rozpocząć ją należy już przy wystąpieniu pierwszych objawów przekwitania. Zaburzenia miesiączkowania, uderzenia gorąca czy kłopoty ze snem powinny skłonić nas do wizyty u ginekologa. Specjalista omówi z nami zalety i wady HTZ, dobierze także odpowiednią dawkę hormonów oraz formę ich podawania. Estrogeny zazwyczaj zapisywane są wraz z gestagenem, który chroni przed nowotworem endometrium.

Kiedy zakończyć HTZ?

Hormonalna terapia zastępcza musi być dostosowana indywidualnie do każdej pacjentki. Dlatego nie ma jednego zalecenia co do czasu jej rozpoczęcia i zakończenia. Warto pamiętać, że HTZ niesie ze sobą ryzyko rozwoju raka sutka, powikłań zakrzepowo-zatorowych czy kamicy pęcherzyka żółciowego. Dlatego lekarze zalecają stosowanie jej jedynie przez pewien okres czasu. Najdłuższe leczenie dotyczy pań z przedwczesną menopauzą. Terapia u kobiet, które weszły w okres przekwitania po 40. roku życia, zwykle trwa od 5 do 10 lat. HTZ prowadzona jest maksymalnie do 70. roku życia. Ginekolog decyduje o jej przerwaniu, gdy u pacjentki pojawiają się problemy zdrowotne będące przeciwwskazaniem do leczenia hormonalnego. Odstawienie hormonów powinno być stopniowe i odbywać się zawsze po konsultacji z lekarzem.

Karolina Solga