Rap stanowi domenę mężczyzn, to głównie oni tworzą ten gatunek muzyczny i to właśnie oni są jego grupą docelową. Za pomocą słów, w tym także tych niecenzuralnych, rozprawiają się ze swoimi emocjami, które towarzyszą miłości, rozstaniu i porażce zawodowej. Nic dziwnego, że tak wielu mężczyzn identyfikuje się z twórczością raperów. Kobietom nie zawsze odpowiada ta stylistyka, gdyż jest im zupełnie odległa. Coraz większą popularnością cieszy się jednak kobiecy rap. W Polsce szlaki w tym gatunku muzycznym przetarła WdoWa, czyli Małgorzata Jaworska. To właśnie ona była pierwszą kobietą, która w 2005 roku wydała album utrzymany w klimacie rapu. Od czasu jej debiutu upłynęło 12 lat. Polska scena hiphopowa zapełniła się wieloma artystkami tworzącymi rap. Dlaczego kobiecy rap jest tak atrakcyjny dla wielu kobiet, które nie przepadają za hip hopem, ale zupełnie nie przemawia do mężczyzn zafascynowanych rapem? Prawdopodobnie klucz do zrozumienia tego paradoksu tkwi w stylistyce, tekstach piosenek i feministycznym przesłaniu utworów takich raperek jak WdoWa, Lilu czy Ad.M.a.
Kobiecy rap, czyli muzyka z feministycznym przesłaniem
Choć większość raperek raczej nie określa się mianem feministek, to teksty ich piosenek przesiąknięte są kobiecym spojrzeniem na codzienne problemy Polek. Cechuje je niezależność i nonkonformizm. WdoWa w swoich tekstach odwołuje się do wykorzystywania kobiet przez mężczyzn, przemocy domowej, kobiecej naiwności, zdrady i dyskryminacji pań na rynku pracy. Nic dziwnego, że wiele kobiet, w tym także naszych matek, jest w stanie odnaleźć siebie w tekstach piosenek polskich raperek.
Ponadto kobiecy rap nie jest tak przesiąknięty wulgaryzmami, teksty piosenek tworzonych przez WdoWę, Lilu itp. bardziej przypominają dobrze skonstruowany wiersz, który śmiało można by interpretować na lekcjach języka polskiego. Kolejne wersy pełne są metafor, które z miejsca zapadają w pamięć i przemawiają do naszej wrażliwości. Ponadto polskie raperki mają dobre wokale, świetną dykcję, słuchanie piosenek w ich wykonaniu stanowi miód dla uszu.
Kobieca wrażliwość w rapie
Kobiecy rap to w dużej mierze utwory tworzone przez kobiety dla innych kobiet. Słuchając ich, można poczuć się na spotkaniu w gronie przyjaciółek. WdoWa, Lilu i inne dziewczyny reprezentują poglądy, które są nam bliskie. Z kolei do mentalności panów lepiej przemawiają teksty stworzone przez innych mężczyzn.
WdoWa o przemocy domowej
Jesteś księżniczką i traktuj siebie w tych kategoriach.
Jesteś piękna, niezależna, młoda i dobra,
ale czasem przesadzasz, musisz naiwność tłumić,
bo uderzył cię raz, to uderzy po raz drugi – „Zbyt dobra” WdoWa
Zbyt dobra to utwór stworzony przez WdoWę z myślą o innych kobietach, które znalazły się na życiowym zakręcie. Jest on zarówno smutny, jak i pokrzepiający. WdoWa pokazuje kobietom, jak wiele błędów popełniają każdego dnia, wiążąc się z niewłaściwym mężczyzną, współpracując z seksistami, którzy nie doceniają ich pomysłów itp. Jak wspomina raperka – każda kobieta czasem jest naiwna i tę cechę powinna w sobie stłumić, ponieważ to właśnie ona niejednokrotnie prowadzi nas na manowce. Każda kobieta powinna być świadoma swojej wartości i tak też traktować swoją osobą. Warto odnaleźć w sobie uśpioną księżniczkę i nie zgadzać się na niewłaściwe traktowanie. W utworze Zbyt dobra WdoWa porusza wiele ważnych tematów, w tym kwestię przemocy domowej. Choć trudno w to uwierzyć, wiele wartościowych i sensownych kobiet wiąże się z mężczyznami, którzy podkopują ich poczucie własnej wartości. Z kolei niska samoocena utrudnia odejście od faceta, nawet jeśli ten stosuje wobec nic przemoc fizyczną czy psychiczną. Nie należy go usprawiedliwiać i naiwnie wierzyć, że pod wpływem naszej miłości on się zmieni na lepsze. To samo dotyczy kłamstwa i gry na uczuciach. Jeśli on stosuje taktykę „przyciągnij” i „odepchnij”, prowadząc nas od euforii do rozpaczy, nie warto się łudzić, że on przestanie to robić. Taki ma charakter i nieprędko zrozumie, że lekceważenie kobiet, celowe nieodzywanie się do nich przez kilka dni, nieokazywanie im uczuć, wyrządza komuś krzywdę.
On mnie nie kocha, a ja dalej w to brnę…
Dziewczyno, po co ci to? On cię wcale nie kocha,
woli chłopaków z bloku i wyjść na jointa.
Ty siedzisz znów w domu. Kto zapłaci rachunek?
Raz pokieruj się głową, a nie tym co czujesz.
Wiem, to musi być gorzkie: zostawić tak osobę,
z którą dzieliłaś pościel, a w niej sny,
i kto wie…
Może miałaś już plany, może tylko marzenia.
Może typ nie jest zły, ale to jeszcze szczeniak.
Dałaś mu szansę, zmarnował. I następne kolejne – „Zbyt dobra” WdoWa
Niestety, w kobietach często drzemie destrukcyjna siła, która każe im walczyć o uczucie mężczyzny, chociaż ten jasno daje im do zrozumienia, że ma je gdzieś. Na wiadomości odpisuje po kilku dniach, w ostatniej chwili odwołuje spotkanie, niechętnie umawia się na kolejne spotkanie – korzysta z wymówek, które są kłamstwem grubymi nićmi szytym. Pomimo iż sygnały są wyraźne dla wszystkich wokół – przyjaciele odradzają nam kontynuowanie znajomości, zauroczona kobieta zrobi wszystko, by do przy sobie utrzymać. Choć stare przysłowie mówi, że jeśli coś kochasz, powinnaś puścić to wolno, jeśli wróci – jest twoje, jeśli nie – nigdy twoje nie było. Trudno rozstać się z facetem, który zdążył zająć ważne miejsce w naszym życiu, z którym miałyśmy wspólne plany, ale czasem należy to zrobić z szacunku dla siebie samej. Jeśli on nas nie kocha, a czasami zdarza mu się nas ranić, nadeszła pora, aby pomyśleć właśnie o sobie. Szczeniackie gierki potrafią bowiem rzutować negatywnie na kobiece samopoczucie i dotkliwie ranić. Można dać drugą szansę, ba, nawet trzecią, ale jeśli widzisz, że on dobrze nie rokuje, powinnaś posłuchać przyjaciółek, którym zależy na twoim dobru.
Dyskryminacja kobiet w pracy
Nie daj się pokonać tym, co w ciebie nie wierzą,
nie widzą zdolności, tylko że jesteś kobietą,
masz piersi, rodzisz dzieci, sprzątasz i gotujesz.
I robią z ciebie sukę, jakby nie mieli córek.
I gardzą twym pomysłem, ostatnim na liście,
i nawet jak jest dobry to przyjmą opozycję.
I gdy wszystkie twe plany zaczną się krzyżować
pamiętaj, jesteś promieniem słońca. – „Zbyt dobra” WdoWa
W swojej twórczości WdoWa odwołuje się także do dyskryminacji kobiet na rynku pracy i w świecie nauki. Choć kobiety pod względem intelektualnym nie ustępują w niczym mężczyznom, potrafią tworzyć innowacyjne teorie naukowe, odkrywać nowe substancje chemiczne, wciąż uchodzą za głupsze. Panie często natrafiają na szklany sufit, który bardzo ciężko przebić. Trudniej im przekonać zarząd do swojego pomysłu, choć obiektywnie rzecz biorąc, to najlepszy zgłoszony projekt. Nawet rodzice bardziej wierzą w synów aniżeli w córki. Warto jednak znać swoją wartość i nigdy nie wątpić w swój talent.
Toksyczny związek – dlaczego tak trudno go zerwać?
I sobą też gardzę, bo cierpię przez to, że:
nie potrafię czasem odwrócić się plecami
od tych ludzi, którzy ranią mnie i mają mnie za nic – „Zbyt dobra” WdoWa
Kobiety, choć są niezwykle inteligentne, często ulegają emocjom i nie potrafią zerwać relacji, które są toksyczne i z góry skazane na niepowodzenie. Co z tego, że on je lekceważy od pierwszego spotkania? One i tak dają mu drugą szansę, a potem trzecią. Głęboko wierzą, że w on w gruncie rzeczy jest dobrym i wrażliwym człowiekiem. Kobiety traktują innych tak samo, jak chciałyby być traktowane. Wybaczają innym popełnione błędy, ponieważ same wiedzą, że nie są idealne. Czasem to właśnie dobre serce je gubi sprowadza na nie nieszczęścia. Marnują swój czas, walcząc o zainteresowanie mężczyzny, który już na pierwszym spotkaniu postawił na nich kreskę. Próbują jakoś zracjonalizować sytuację, aby on koniec końców nie wyszedł w ich oczach na ostatniego drania.
Zdrada niesie ze sobą konsekwencje
Do siebie miej pretensje, Boże to takie męskie
– chcesz ciepła w domu jednocześnie ognia na mieście?
Pusta przestrzeń przypomni ci o błędach,
chciałeś ognia to z piekła ogień cię dosięga. – „Zbyt wiele” WdoWa, KaeN, Cheeba
Do utworu Zbyt wiele WdoWa została zaproszona przez innych raperów. To połączenie różnych perspektyw postrzegania pewnych wyborów rzuca ciekawe światło na relacje damsko-męskie. Panowie rapują o kobietach, które ich zraniły, podczas gdy WdoWa zwraca uwagę, że często są sobie sami winni. Próbują złapać za ogon dwie sroki, umawiając się z jedną kobietą, rozglądają się za drugą. Brak wierności, granie na dwa fronty prędzej czy później się na nich zemści. Kobieta, która poczuje się zdradzona, w końcu zostawi mężczyznę, który ją zranił. On za swój błąd zapłaci samotnością.
Nie igraj z uczuciami kobiet
Mogłabym ci wiele dać, to za czym tęsknisz,
mogłabym za tobą stać, uczynić wielkim
gdybyś naprawdę chciał, powiedział to głośno,
a karma jest zołzą pokaże ci samotność. – „Zbyt wiele” WdoWa, KaeN, Cheeba
Kobiety, gdy zakochają się w mężczyźnie, są otwarte i pragną dać im wszystko to, co najlepsze. Niestety, nie wszyscy potrafią to docenić. Niektórzy dalej rozglądają się za swoim ideałem, szukają pełni szczęścia u boku innych kobiet. Nawet najbardziej zakochana kobieta, obdarzona ogromną empatią, w końcu nie wytrzymuje takiego układu i zostawia faceta, który ją zranił. Granie na uczuciach kilku kobiet prędzej czy później się zemści, ponieważ nie można mieć ciastka i go zjeść. Wóz albo przewóz – każda decyzja niesie ze sobą konsekwencje, których nie da się uniknąć.
Feminizm w muzyce nie musi zostać nazwany wprost
Jak widać kobiecy rap niesie ze sobą ważne przesłanie i można odnaleźć w nim feminizm. Nie trzeba bowiem określać się mianem feministki, ważne, aby podzielać poglądy prorównościowe i czuć solidarność z innymi paniami, które przechodzą przez to samo co my. Kobiece wsparcie jest bardzo budujące i pokazuje nam, że nie jesteśmy same. To dlatego, gdy zrani nas mężczyzna, umawiamy się na pogaduchy w gronie przyjaciółek. Możemy się im wyżalić i wypłakać, wierząc, że wszystko, co powiemy, zostanie tylko między nami. W podbramkowych sytuacjach, to właśnie babska solidarność pozwala nam przetrwać trudne chwile. Kobiecy rap też może nam pomóc w odbudowaniu poczucia własnej wartości i utwierdzeniu się w przekonaniu, że bolesne decyzje były słuszne. Rozstanie, niezależnie od stażu znajomości, nigdy nie należy do przyjemności. Podobnie jak odkrycie, że mężczyzna zupełnie nie liczy się z naszymi uczuciami i tak naprawdę ma nas gdzieś, ale nie potrafi tego powiedzieć wprost. Równie bolesna bywa zdrada i świadomość, że on od początku rozgląda się za innymi kobietami tak, jak byśmy nie były dostatecznie dobre. Piosenki z feministycznym przesłaniem mogą nam pomóc wstać z łóżka, gdy przez nasze życie przechodzi prawdziwy huragan.
