Jak radzić sobie z narcyzem
Stefan Stefancik z Unsplash

Życie z narcyzem przypomina rollercoaster. Nigdy nie wiesz, jakie słowa usłyszysz z jego ust. Jednego dnia osoba cierpiąca na narcystyczne zaburzenie osobowości potrafi cię pochwalić. Drugiego może ostro skrytykować. Narcyz czerpie radość z pastwienia się nad innymi. Najczęściej atakuje cię wówczas, gdy tego się nie spodziewasz, a wokół was panuje miła atmosfera. Jak radzić sobie z narcyzem?

Spis treści:

  1. Narcystyczne społeczeństwo – co jest naszym problemem?
  2. Narcyz ukryty kontra narcyz ekshibicjonistyczny
  3. Narcystyczne zaburzenie osobowości a megalomania
  4. Przemoc narcystyczna – na czym polega?
  5. Jak rozpoznać narcyza?
  6. Dlaczego narcyz rani innych?
  7. Życie z narcyzem a zespół stresu pourazowego
  8. Rodzice narcystyczni – jak szkodzą dziecku?
  9. Trauma dorastania w narcystycznej rodzinie
  10. Czy ofiara narcyza staje się narcyzem?
  11. Czy narcyz może się zmienić?

Narcystyczne społeczeństwo – co jest naszym problemem?

Nasze społeczeństwo stało się bardzo narcystyczne. Większość z nas dba o swój wizerunek i nieustannie porównuje się z innymi. Chcemy być od innych atrakcyjniejsi fizycznie i bardziej kompetentni. Zależy nam również na prowadzeniu idealnego życia, to bardzo często kreujemy na potrzeby mediów społecznościowych. Jednak narcystyczne społeczeństwo nie jest równoznaczne z tym, że wszyscy jesteśmy narcyzami. Tutaj warto wyraźnie podkreślić, że na narcystyczne zaburzenie osobowości cierpi 6% społeczeństwa.  Z problemem tym częściej zmagają się mężczyźni. Niemniej wśród kobiet również można znaleźć jednostki cierpiące na narcystyczne zaburzenie osobowości. Każdy z nas zna jakiegoś narcyza. Może nim być rodzic, szef, partner czy koleżanka z pracy. Narcyz często odpowiada za naszą traumę, ponieważ uprawia dyskretną przemoc psychiczną. Potrafi tak wbić szpilę, że inni tego nie widzą i nie wierzą naszym słowom.

Narcyz ukryty kontra narcyz ekshibicjonistyczny

Narcyz  ukryty to jednostka, która manipuluje innymi na różne sposoby. Unika bliskości, a także okazuje dezaprobatę za pomocą gestów. Ktoś taki raz będzie odpisywał na twoje wiadomości, a kiedy indziej zawzięcie milczał. Raz umówi się z tobą na spotkanie, a następnie trzykrotnie ci odmówi. Narcyz ekshibicjonistyczny cierpi na manię wielkości, lubi chwalić się na każdym kroku swoimi zasługami, atrakcyjnym wyglądem i tym, że zajmuje wysokie stanowisko.

Narcystyczne zaburzenie osobowości a megalomania

Niezależnie, czy masz do czynienia z narcyzem ukrytym czy ekshibicjonistycznym, ten cierpi na megalomanię, przekonanie o własnej wyjątkowości. Ponadto takim jednostkom brakuje empatii i uczuć wyższych. Narcyz potrafi posunąć się bardzo daleko, gdy w grę wchodzi obrona jego nieskazitelnego wizerunku.

Przemoc narcystyczna – na czym polega?

Osoby cierpiące na narcystyczne zaburzenie osobowości często wpędzają swoich bliskich w poczucie winy. Oni uważają, że to z nimi jest coś nie tak. W końcu inni cenią narcyza za jego błyskotliwe uwagi i oryginalny styl bycia. Warto podkreślić, że narcyz zawsze gorzej traktuje bliskich niż osoby z zewnątrz. Przed tymi ostatnimi pragnie pokazać się z jak najlepszej strony.

Jak rozpoznać narcyza?

Tak naprawdę narcyz rzadko ujawnia prawdę o sobie. Nikt o zdrowych zmysłach nie przyzna się, że cieszy go cudze nieszczęście i ma manię wielkości. Mogą jednak o tym świadczyć pewne zachowania. Jeśli przyjrzymy się drugiemu człowiekowi i zobaczymy, że cieszy go nieszczęście koleżanki z pracy. Na dodatek ktoś taki uważa, że zasługuje na przywileje niedostępne dla innych. To znak, że spotkałaś narcyza. Możesz go rozpoznać także po tym, że za wszelką cenę chce wygrać w planszówce. Nie potrafi też dać prezentu drugiej osobie. Jeśli nawet go wręcza, to w brzydkim opakowaniu. Może też kupić drogą rzecz, ale taką, która nie jest ci potrzebna. On doskonale o tym wie, ale w ten sposób pokazuje, że nie zasługujesz na prezent swoich marzeń. W domyśle to przywilej przysługujący wyłącznie jemu.

Dlaczego narcyz rani innych?

Osoby cierpiące na narcystyczne zaburzenie osobowości często celowo ranią innych. Jeśli zastanawiasz się, dlaczego on to robi, to pewnie dlatego, abyś cierpiała. Gdy jest ci przykro, on czuje satysfakcję, ponieważ widzi, że ma nad tobą władzę. Najwięksi despoci i przywódcy stosujący terror, vide Stalin, Hitler czy Mussolini, prawdopodobnie cierpieli na narcyzm.  Ich cieszył strach poddanych, którzy nie wiedzieli, czego mogą się po nich spodziewać.

Życie z narcyzem a zespół stresu pourazowego

Życie z narcyzem stanowi prawdziwe piekło. Powoduje zespół stresu pourazowego. Tutaj nawet sytuacja jest gorsza niż u żołnierzy wracających z frontu. U nich za zespół stresu pourazowego odpowiada konkretna sytuacja. U ofiary narcyza można wskazać wiele frontów, na których została ona boleśnie zraniona i skrzywdzona. Życie z narcyzem powoduje poczucie uwikłania i braku wyjścia z sytuacji. Ktoś taki uprawia przemoc w białych rękawiczkach, przez co otoczenie nie wierzy ofierze, że ktoś, kto na pozór jest wzorowym ojcem i dyrektorem, może znęcać się psychicznie nad własną rodziną. Na dodatek ofiara narcyza często czuje wstyd, aby podzielić się swoim cierpieniem z innymi. Życie z tak zaburzoną osobą powoduje depresję, bóle głowy i stany lękowe.

Rodzice narcystyczni – jak szkodzą dziecku?

Rodzice narcystyczni stawiają własne potrzeby na pierwszym miejscu. Dziecka nie otaczają miłością i opieką. Wymagają od niego, aby realizowało ich potrzeby. Na dodatek często zakorzeniają w nim poczucie winy. Tyle od nas dostałeś, musisz iść na prawo. Nie chcesz? Jesteś niewdzięcznikiem, który zmarnował nasze pieniądze, które wydaliśmy na twoją edukację.

Trauma dorastania w narcystycznej rodzinie

Jak uporać się z traumą życia w narcystycznej rodzinie? Przede wszystkim należy dać sobie prawo do emocji, które bliscy unieważniali. Musisz zrozumieć, że dorastałaś w narcystycznej rodzinie, gdzie często nie otrzymałaś wsparcia i masz pewne deficyty. Jednak jako dorosła osoba możesz spróbować się ich pozbyć, poszerzając swoją wiedzę i kompetencje. Musisz też nauczyć się wyznaczać własne granice i stać na ich straży. Pamiętaj, że padłaś ofiarą manipulacji, ale przerwałaś tę toksyczną relację. Zatem możesz uznać się za bohaterkę.

Czy ofiara narcyza staje się narcyzem?

Ofiara narcyza może sama stać się narcyzem, oczywiście, chodzi tutaj głównie o dzieci, które widzą, że taka postawa się opłaca. Na dodatek nie wykształciły w sobie odpowiedniej ilości neuronów lustrzanych odpowiedzialnych za empatię.  Z drugiej strony dziecko narcystycznego rodzica może związać się z innym narcyzem, ponieważ przywykło do złego traktowania. Postrzega to wręcz jako swego rodzaju normę.

Czy narcyz może się zmienić?

Narcyz nigdy się nie zmieni. Nie widzi bowiem takiej potrzeby. On szkodzi całemu społeczeństwu, ale sam nie odczuwa z tego tytułu żadnych strat. Nie wzbudza  w tobie sympatii? Nie zyskał twojej miłości? On ma to gdzieś, bo nie przywiązuje wagi do uczuć. Nie jest do nich zdolny. W związku z tym odpowiedź na pytanie: jak radzić sobie z narcyzem, brzmi: odejść od niego. Ktoś taki nigdy nas nie pokocha. Nie obdarzy też miłością własnego dziecka. Będzie natomiast nas regularnie krzywdził. Jak radzić sobie z narcyzem w pracy, gdzie niewiele od nas zależy? Jeśli narcystyczny jest szef, to należy rozejrzeć się za innym miejscem zatrudnienia. Jeśli problem dotyczy współpracownika, stawiaj wyraźne granice. Możesz też omówić problemy generowane przez narcyza ze swoim szefem. Musisz jednak liczyć się z tym, że narcyz już go zmanipulował i to ty przegrasz tę konfrontację.