Wiek XX niesie ze sobą ogromny wkład wybitnych tancerzy, którzy osiągnąwszy pełnię swoich artystycznych możliwości, zaczęli poszukiwać nowych form tanecznego ruchu.
Bosa Isadora
Pionierką na tym gruncie była niezaprzeczalnie amerykańska tancerka Isadora Duncan, która chcąc zerwać ze sztywnymi regułami tańca klasycznego i nienaturalnymi ruchami zrzuciła baletki i tańcząc boso w greckiej tunice i z rozpuszczonymi włosami szokowała ówczesną publiczność. Jej taniec wyzwolony wykorzystywał harmonijne gesty zaczerpnięte z historii starożytnego teatru greckiego. Duncan stworzyła własną filozofię tańca, w której starała się odtworzyć emocje, piękno i psychologiczne możliwości człowieka za pomocą prostych i naturalnych ruchów.
Isadora była pedagogiem, choreografem, teoretykiem tańca, pionierką modern dance, inspiracją dla początkujących tancerzy, a także dla artystów z różnych dziedzin sztuki. Wielu z nich próbowało uchwycić jej wyjątkowość w swoich dziełach, co było rzeczą niełatwą. Rzeźbiarz Laredo Taft mówił o niej, że jest uosobieniem poezji i sztuki, że „nie jest dziesiąta muzą, tylko wszystkimi dziewięcioma w jednej postaci”.
Taniec wyrazisty
Obok popularnego duncanizmu, czyli nurtu inspirowanego artystyczną działalnością Isadory, pojawiły się inne, nowoczesne formy ruchowe, w tym taniec wyrazisty, którego propagatorką była Mary Wigman, niemiecka tancerka i choreograf, założycielka szkół tańca w Berlinie i Dreźnie. Jej styl był silnie inspirowany ruchem ekspresjonistycznym, a technika polegała na wyrażaniu dynamicznymi gestami przeżyć wewnętrznych, a w ruchach dominował rytm nad melodią. W roku 1913 w Szwajcarii Mary Wigman poznała Rudolfa Labana, wybitnego tancerza, choreografa i pierwszego nowoczesnego choreologa. Ich współpraca, która rozpoczęła się od relacji uczennica- nauczyciel, zaowocowała eksperymentami artystycznymi i działalnością badawczą nad językiem ruchowym wynikającym z instynktu, a nie z logiki.
Cechy charakterystyczne tańca współczesnego bardzo trafnie wypunktowała Barbara Sier- Janik pisząc o wzmocnieniu uczuć gestami, nadaniu uczuciom nie zawsze pięknego, ale prawdziwego wyrazu cielesnego, ekspresji ciała związanej z poczuciem samorealizacji oraz uświadomieniu sobie, że siła napędowa ruchu pochodzi z centralnej części tułowia. Taniec współczesny połączył choreograficzny, wyuczony ruch z osobistą ekspresją wykonawcy, dzięki której widz może zobaczyć autentyczność i spontaniczność wewnętrznych uczuć tancerza.
Anna J