Psychologia
Prokrastynacja, czyli odkładanie spraw na później. Z czego wynika?
Andrea Piacquadio z pexels
Prokrastynacja to skłonność do odkładania pewnych spraw na później, która w codziennym życiu staje się niezwykle uciążliwa. Osoba, która wykazuje skłonność do tego rodzaju postaw, często czuje się przytłoczona tym, co ją czeka. W rezultacie odczuwa jeszcze większą niechęć przed przystąpieniem do działania. Z czego wynika prokrastynacja i czy można nad nią zapanować?
Spis treści:
- Dlaczego prokrastynacja to nie lenistwo?
- Perfekcjonizm a odkładanie spraw na później
- Lęk przed oceną a prokrastynacja
- Przytłoczenie nadmiarem obowiązków
- Silne zmęczenie i potrzeba regeneracji
- Wielozadaniowość a liczba popełnianych błędów
- Pożegnaj prokrastynację i postaw na bycie wystarczająco dobrym
Dlaczego prokrastynacja to nie lenistwo?
Choć prokrastynacja często bywa mylona z lenistwem, to w rzeczywistości nie ma z nim nic wspólnego. Osoby, które lubią nic nie robić, ze swojej postawy czerpią ogromną przyjemność. Natomiast osoba, której doskwiera prokrastynacja, zmaga się z poczuciem winy. Chciałaby zrealizować to zadanie, wykonać je perfekcyjnie i w przewidzianym terminie. W rzeczywistości boi się, że mu nie podoła, ponieważ cierpi na niskie poczucie własnej wartości.
Perfekcjonizm a odkładanie spraw na później
Przyczyny prokrastynacji obejmują m.in. perfekcjonizm. Nie każdy z nas miał okazję wzrastać we wspierającym środowisku. W domu oceniają nas krytyczni rodzice, w szkole nauczyciele, a w pracy przełożeni i klienci. Na dodatek osoby wysoko wrażliwe gorzej znoszą krytykę. Biorą ją mocno do siebie i nierzadko rozciągają na całe swoje dotychczasowe życie. Czują się beznadziejne i niewiele warte. Utrudnia im to skupienie się na uwagach drugiej osoby. Perfekcjonizm stanowi ich strategię obronną. Starają się wykonywać zadania zgodnie z oczekiwaniami klienta, partnera, dziecka, aby nie narazić się na jego krytykę. Kiedy czują, że nie są w stanie bezbłędnie poradzić sobie z jakąś sprawą, odkładają ją na później, aby odwlec w czasie ewentualną krytykę.
Lęk przed oceną a prokrastynacja
Prokrastynacja ściśle wiąże się z lękiem przed oceną. Jeśli dorastaliśmy wśród osób życzliwych, które formułowały merytoryczne uwagi i przekazywały je z szacunkiem, nie boimy się wyzwań. Chętnie się ich podejmujemy, staramy się zrealizować dane zadanie w przewidzianym czasie, a w ewentualnej krytyce doszukujemy się merytorycznych argumentów. Traktujemy ją jako informację zwrotną, dzięki której możemy się dalej rozwijać.
Przytłoczenie nadmiarem obowiązków
Odkładanie spraw na później często ma miejsce wówczas, gdy dana osoba czuje się przytłoczona nadmiarem obowiązków. Niestety, współczesny świat pragnie mieć wszystko na już. Ten problem często doskonale znają osoby, które prowadzą własną działalność lub pracują w korporacji. W obu przypadkach klient potrafi przesłać zlecenie przed 15 i oczekiwać, że zostanie jeszcze dziś zrealizowane. Im więcej spraw się uzbiera, tym większy pojawia się chaos. Człowiek nie wie, od czego zacząć. Pomóc może mu w tym spisanie wszystkich zadań i ustalenie priorytetów. Niektóre sprawy warto przełożyć na późniejszy termin. Innymi trzeba zająć się od razu.
Silne zmęczenie i potrzeba regeneracji
Jutro wypełnię PIT rodzicom, pojutrze pójdę na morfologię itp. Kto z nas nigdy nie wypowiedział tego rodzaju zdania? Każdy czasem zostaje prokrastynatorem. Dzieje się tak, gdy pojawia się silne zmęczenie, które odbiera energię do działania. W takiej sytuacji organizmowi trzeba zapewnić czas potrzebny na wypoczynek i regenerację. Zazwyczaj zwolnienie tempa przynosi oczekiwane rezultaty. Człowiek zyskuje nową energię i odhacza stare sprawy.
Wielozadaniowość a liczba popełnianych błędów
Osoby, które zmagają się z prokrastynacją, powinny skupić się na jednym z zadań, które zostało przez nich określone jako priorytetowe. Gdy zbyt dużo myślą o tym, co jeszcze mają do zrobienia, popełniają liczne błędy. Psycholodzy zauważyli też, że wielozadaniowość obniża wydajność. Kiedy jednocześnie odpisujemy na maila, odbieramy telefony i próbujemy zamówić artykuły biurowe do firmy, na pewno nic dobrego z tego nie wyjdzie. Lepsze wyniki uzyskamy wówczas, gdy najpierw odpiszemy na maila. Później oddzwonimy, a na końcu zamówimy artykuły biurowe. Nie da się wykonywać efektywnie kilku zadań jednocześnie. Zawsze któreś z nich na tym ucierpi.
Pożegnaj prokrastynację i postaw na bycie wystarczająco dobrym
Choć współczesny świat pełny jest perfekcjonistów, to w wielu przypadkach wystarczy wykonać swoje zadanie najlepiej, jak się potrafi. Grunt to przystąpić do działania, przed jego oddaniem można wszystko sprawdzić i skorygować ewentualne błędy. Ponadto nawet gdy wyłapie je ktoś inny, zazwyczaj kończy się tylko na naniesieniu poprawek. Osoby, u których prokrastynacja wynika ze zmęczenia, powinny zapewnić sobie regenerujący wypoczynek.
« Jak trauma wpływa na życie człowieka?
