Dieta O jedzeniu warto wiedzieć
Profilaktyka chorób nowotworowych – genetycznie modyfikowane pomidory
Choroby nowotworowe stanowią ogromne wyzwanie dla medycyny XXI wieku. Profilaktyka chorób nowotworowych w ostatnich latach cieszy się ogromnym zainteresowaniem. W mediach nieustannie pojawiają się informacje o szkodliwych produktach spożywczych – przetworzone czerwono mięso może powodować raka, jak również o artykułach, które ograniczają ryzyko zachorowania. Do tej drugiej grupy zaliczamy genetycznie modyfikowane pomidory.
Inżynieria genetyczna to temat, który budzi ogromne kontrowersje, zwłaszcza wśród Polaków i tutejszych rolników. Przed organizmami genetycznie modyfikowanymi przestrzegają nas politycy w swoich kampaniach wyborczych. Choć niektóre rozwiązania inżynierii genetycznej niosą ze sobą pewne ryzyko, warto pamiętać, iż GMO jest nierówne GMO. Czym innym jest wprowadzanie do marchewki genów odpowiedzialnych za zwiększoną syntezę cennych witamin, a czym innym kontrolowany transfer genów zapewniających roślinie zwiększoną odporność na powszechnie stosowane środki ochrony roślin. To drugie rozwiązanie niesie ze sobą duże ryzyko, o czym przekonaliśmy się w przypadku soi genetycznie modyfikowanej. Jej uprawy bardzo często są odporne na herbicydy, którymi masowo opryskuje się pola. Nie oznacza to jednak, iż taka soja nie akumuluje szkodliwych substancji, które po przedostaniu się do organizmu człowieka mogą wywołać szereg niepożądanych reakcji, począwszy od alergii, na chorobach nowotworowych skończywszy.
Profilaktyka chorób nowotworowych a genetycznie modyfikowane pomidory
Profilaktyka chorób nowotworowych obejmuje szereg działań, w tym między innymi prowadzenie aktywnego trybu życia, zdrowe odżywianie i regularne wykonywanie badań takich jak mammografia, cytologia czy kolonoskopia. Brytyjscy naukowcy właśnie ogłosili drobny sukces, który w przyszłości może okazać się krokiem milowym w ograniczaniu zachorowań na raka. Badaczom z John Innes Centre udało się opracować genetycznie modyfikowaną odmianę pomidora, która charakteryzuje się wysoką zawartością antyoksydantów takich jak resweratrol i genisteina. Wspomniane przeciwutleniacze mogą wspomóc nas nie tylko w walce z rakiem, ale również z niektórymi chorobami cywilizacyjnymi, m.in. z cukrzycą.
Występowanie resweratrolu
Resweratrol nie jest nowo odkrytą substancją, jego dobroczynne właściwości znamy od lat. Ten antyoksydant znajdziemy m.in. w czerwonych winogronach oraz w winie uzyskanym z tych owoców. Niektórzy lekarze od pewnego czasu zachęcają swoich pacjentów do picia niewielkich ilości czerwonego wina. To rozwiązanie ma poprawiać krążenie, chronić przed zawałem serca i nowotworami. Warto jednak pamiętać, iż aby dana substancja mogła ujawnić swoje dobroczynne właściwości, musi występować w odpowiednio wysokim stężeniu. Mając na uwadze tę zasadę, brytyjscy naukowcy postanowili przenieść do pomidorów geny odpowiedzialne za zwiększoną syntezę resweratrolu. Dziś wiemy, że ich prace zakończyły się sukcesem.
Genisteina a profilaktyka raka piersi
Genisteina podobnie jak resweratrol jest zaliczana do silnych antyoksydantów. W praktyce oznacza to, iż chroni oni organizm przed powstawaniem wolnych rodników, które odgrywają kluczową rolę w procesach starzenia się i rozwoju chorób nowotworowych. Genisteina występuje w przyrodzie naturalnie, znajdziemy ją m.in. w nasionach soi. Naukowcy wykazali, iż ten związek może okazać się pomocny w profilaktyce chorób nowotworowych, w tym raka piersi. Aby jednak genisteina chroniła nasze sutki musi występować w stosunkowo wysokim stężeniu. Brytyjskim naukowcom udało się otrzymać genetycznie modyfikowane pomidory, które dostarczają tyle genisteiny, ile znajduje się w 2,5 kg tofu.
Białko AtMYB12 z rzodkiewnika pospolitego kontra choroby nowotworowe
Brytyjscy naukowcy nie odnieśliby sukcesu, gdyby wcześniej nie wykryli białka AtMYB12 w rzodkiewniku pospolitym. Przeprowadzone badania wykazały, iż wyżej wspomniane białko, którego nazwa może wydawać się trudna do zapamiętania, wspomaga metabolizm roślin. Organizmy, które wytwarzają duże ilości tego białka, charakteryzują się wysokim stężeniem fenylopropanoidów, czyli związków będących prekursorami resweratrolu i genisteiny, czyli silnych antyoksydantów. Wzbogacając genotyp pomidora o geny odpowiedzialne za syntezę białka AtMYB12, możemy uzyskać roślinę produkującą pożądane przeciwutleniacze na skalę przemysłową. Dlaczego naukowcy zdecydowali się na opracowanie genetycznie modyfikowanego pomidora, a nie przystąpili do pozyskiwania resweratrolu i genisteiny bezpośrednio z nasion soi i winogron, w których wspomniane związki naturalnie występują? Wynika to ze specyfiki samych pomidorów, których hodowla należy do tanich i mało wymagających. Człowiek nie musi poświęcać krzakom pomidorów zbyt wiele uwagi, aby te wydały smaczne i zdrowe owoce.
Czy profilaktyka chorób nowotworowych w postaci konsumpcji genetycznie modyfikowanych pomidorów przyniesie pożądane rezultaty? O tym przekonamy się w najlepszym wypadku dopiero za kilkanaście lat.
Irmina Cieślik
« Nagroda: powieść kryminalna Dagmary Andryki pt. Tysiąc
