Żylaki kończyn dolnych to zmienione patologicznie żyły, najczęściej na skutek zaburzeń krążenia żylnego lub incydentów zakrzepowych. Żylaki najczęściej objawiają się widocznymi pod skórą nóg poszerzonymi żyłami, charakteryzującymi się kłębkową strukturą i nierównomiernym przebiegiem. Żylakom często towarzyszą takie objawy, jak: świąd, ból czy obrzęki. Aby zapobiec powstaniu żylaków, należy przede wszystkim prowadzić zdrowy tryb życia oraz ograniczać narażenie na czynniki ryzyka.
Zastawki żylne a krążenie naczyniowe
Żylaki najczęściej powstają jako konsekwencja uszkodzenia zastawek żylnych. Zastawki to zbudowane ze śródbłonka struktury wewnątrznaczyniowe, pełniące rolę zaworów zapobiegających wstecznemu przepływowi krwi (refluksowi). Zapobieganie cofaniu się krwi żylnej ma kluczowe znaczenie w zachowaniu optymalnego przepływu. W przypadku refluksa lub małej siły zasysającej krew w żyłach, w przypadku niewydolności prawej komory serca, krew w naczyniach może ulec zastojowi. Zastój prowadzi natomiast do uszkodzenia zastawek a to do jeszcze większego ryzyka zatoru. Zator oraz uszkodzenie zastawek to natomiast główne czynniki prowadzące do uszkodzenia ściany żył, co jest bezpośrednią przyczyną transformacji w żylaki.
Powstanie żylaków zwykle ma charakter idiopatyczny, co oznacza trudność we wskazaniu przyczyny wystąpienia problemu. Wykryto natomiast czynniki, których obecność zwiększa ryzyko pojawienia się tej patologii. Najczęściej wymieniane czynniki ryzyka to:
- Siedzący tryb życia – długotrwałe narażenie na obciążenie zastawek żylnych przy braku uruchomionych mięśniowych mechanizmów kompensacyjnych znacznie zwiększa szansę na pojawienie się objawów, takich jak: uczucie ciężkich nóg oraz powstanie żylaków.
- Otyłość – nadmierna masa ciała oraz poziom tłuszczu to nie tylko zwiększone ryzyko miażdżycy i chorób związanych z sercem. Otyłość sprzyja zmianom naczyniowym prowadzącym do powstania żylaków kończyn dolnych.
- Płeć żeńska – wśród kobiet częściej objawiają się problemy związane z żylakami.
- Niezwiązane z płcią czynniki genetyczne – mutacje niektórych genów odpowiedzialnych za syntezę białek strukturalnych śródbłonka naczyniowego to niezależny od trybu życia czynnik ryzyka.
Jak przeciwdziałać powstawaniu żylaków?
W celu zmniejszenia ryzyka powstania żylaków należy przede wszystkim utrzymywać zdrowy tryb życia oparty na częstym, rekreacyjnym wysiłku fizycznym. Należy unikać sytuacji wymagających nadmiernie długiego siedzenia bez ruchu. W przypadku pracy siedzącej zalecane jest robienie sobie przerw na spacer lub ćwiczenia fizyczne. Masaże oraz trzymanie stóp na podnóżku to kolejne metody pozwalające na utrzymywanie zdrowych nóg w sytuacjach wymuszonej pozycji siedzącej.
Dodatkowym działaniem sprzyjającym zmniejszeniu objawów ciężkich, zmęczonych nóg i obrzęków jest miejscowa aplikacja preparatów medycznych np. żelu Lioton 1000.
Aby skutecznie zapobiegać powstaniu żylaków, należy zastosować podane wyżej metody, a w razie jakichkolwiek wątpliwości lub obaw o swoje zdrowie – skonsultować się ze specjalistą – lekarzem.
