Menopauza to znak dla kobiety, że kończy się okres rozrodczy w jej życiu. Temu faktowi towarzyszą liczne zmiany, m.in. związane z obniżeniem poziomu niektórych hormonów. Chociaż może to zaskakiwać, taka sytuacja ma wpływ również na zdrowie serca. Warto zatem wiedzieć, jaka to zależność oraz dlaczego w okresie przekwitu tak istotne jest zadbanie o zdrową dietę.
Menopauza a serce: jaki jest związek?
W medycynie obserwuje się ciekawą prawidłowość: mężczyźni zapadają na choroby serca statystycznie o ok. 10 lat wcześniej niż kobiety. Czy może mieć to związek z wiekiem, w którym następuje menopauza? Jak najbardziej!
Dowodem na to może być np. badanie przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Koreańskiego w Seulu, na grupie ponad 1,4 mln kobiet. Eksperci wskazują, że kobiety, które przeszły menopauzę przed 40. rokiem życia, miały o 39% wyższe ryzyko niewydolności serca niż panie, które przeszły przekwit po 50-tce[1].
Z czego to wynika? Przyczyn można szukać w kardioprotekcyjnych właściwościach estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. Te substancje, czyli estron, estradiol oraz estriol odgrywają istotną rolę m.in. w regulacji cyklu miesiączkowego. Jednak wskazuje się też na to, że wspierają ochronę naczyń krwionośnych oraz zwiększenie stężenia „dobrego” cholesterolu HDL[2].
Tymczasem w okresie menopauzy poziomy estronu oraz estradiolu spadają i są znacznie niższe niż u kobiet w okresie rozrodczym. Dla porównania:
- estron w okresie pomenopauzalnym spada do poziomu 7-40 ng/l, przy czym wcześniej wynosi 12-200 ng/l;
- estradiol w fazie owulacji u kobiety utrzymuje się na poziomie 130-370 ng/l, a po menopauzie spada poniżej 10 ng/l[3].
W efekcie w okresie przekwitu mogą się rozwinąć zaburzenia gospodarki lipidowej. Jak pokazują badania, u kobiet między 40. a 60. rokiem życia stężenie LDL („złego” cholesterolu) wzrasta średnio o 2 mg/dl rocznie! Jednocześnie u pań po menopauzie podnoszą się stężenia cholesterolu całkowitego, trójglicerydów oraz frakcji VLDL[4].
Im natomiast gorszy profil lipidowy, tym wyższe ryzyko rozwoju miażdżycy, a w konsekwencji – chorób serca.
Jak zadbać o serce w okresie menopauzy?
Skoro w okresie menopauzy wzrasta ryzyko rozwoju chorób serca, w tym czasie warto o nieszczególnie zadbać. Jak? Jednym z rozwiązań jest skorzystanie z hormonalnej terapii zastępczej, która może zmniejszyć ryzyko incydentów wieńcowych nawet o 56%[5]. Warto jednak także zadbać o prowadzenie zdrowego stylu życia. Na rozwój miażdżycy wpływ ma w dużej mierze prowadzona dieta.
Dieta a menopauza: przestrzegaj tych zasad!
Jak sobie pomóc dietą? Warto wdrożyć zasady zdrowego odżywiania się – np. w oparciu o zalecenia diety śródziemnomorskiej, MIND czy DASH. Kluczowe zalecenia to:
- ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych na rzecz roślinnych;
- regularne spożywanie posiłków (4-5 posiłków co 3-4 godziny);
- spożywanie warzyw i owoców najczęściej, jak to możliwe – tak, aby stanowiły 50% tego, co się je;
- sięganie po pełnoziarniste produkty zbożowe;
- spożycie mleka lub przetworów mlecznych (np. chudych jogurtów czy kefirów);
- ograniczenie spożycia mięsa, w szczególności czerwonego na rzecz ryb (zwłaszcza tłustych morskich), nasion roślin strączkowych oraz jaj;
- ograniczenie spożycia cukru, słodyczy oraz soli;
- picie wody w ilości minimum 1,5 l dziennie[6].
Dlatego dobrym rozwiązaniem będzie np. zastąpienie masła miękką margaryną kubkową. Jest bogata w nienasycone tłuszcze, które sprzyjają zwiększeniu stężenia „dobrego” cholesterolu i utrzymaniu prawidłowego lipidogramu. Może to być np. Optima Cardio, która dodatkowo zawiera sterole roślinne. Te związki przyczyniają się do obniżenia poziomu cholesterolu o 7-10% w ciągu 2-3 tygodni, przy dziennym spożyciu 1,5-2,4 g i zachowaniu zdrowego stylu życia oraz zrównoważonej diety[7].
Ponadto w okresie menopauzy zaleca się:
- utrzymanie kaloryczności posiłków na poziomie ok. 2000 kcal dziennie;
- sięganie po produkty zawierające fitoestrogeny – to np. soja, soczewica, czosnek, cebula czy chmiel[8].
Warto pamiętać o tych prostych zasadach – zarówno z myślą o zdrowiu serca po menopauzie, jak i o dobrym samopoczuciu.
[1] https://www.termedia.pl/ginekologia/Wczesna-menopauza-zwieksza-ryzyko-chorob-serca,48118.html.
[2] https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/171848,estrogeny
[3] https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/171848,estrogeny
[4] https://www.termedia.pl/Dyslipidemia-menopauzalna-8211-patogeneza-i-leczenie,8,1502,1,1.html
[5] https://www.termedia.pl/Dyslipidemia-menopauzalna-8211-patogeneza-i-leczenie,8,1502,1,1.html
[6] https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/piramida-zdrowego-zywienia-i-aktywnosci-fizycznej-dla-osob-doroslych-2/
[7] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can
[8] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/lista/65763,objawy-menopauzy
