Menopauza
Przekwitanie a cholesterol: co warto wiedzieć?
adobestock, grafika dostarczona przez partnera
Czy menopauza ma jakikolwiek związek z cholesterolem? Chociaż te dwie kwestie wydają się nie być ze sobą powiązane, jest zupełnie inaczej. Dowiedz się zatem, dlaczego w czasie przekwitu warto szczególnie uważnie kontrolować poziom cholesterolu i jak zadbać o swoje zdrowie w tym wyjątkowym okresie życia.
Menopauza: co to jest?
Aby zrozumieć, jaki wpływ na cholesterol ma przekwitanie, warto zrozumieć, na czym polega to zjawisko. Na poziomie „obserwowalnym fizycznie” to ostateczny zanik menstruacji, który jest wynikiem nieodwracalnego zakończenia jajeczkowania. Można o nim mówić, gdy krwawienie nie wystąpiło w ciągu ostatnich 12 miesięcy[1]. Pojawiają się też przykre dolegliwości – np. uderzenia gorąca, nadmierne pocenie się, zmiany nastroju, bóle mięśni i stawów czy trudności w koncentracji[2].
Jednak zmiany obserwowane „na powierzchni” są jedynie efektem tego, co dzieje się w organizmie. Za rewolucję kończącą okres rozrodczy w życiu kobiety odpowiada spadek poziom hormonów płciowych – progesteronu i estrogenów. I to właśnie spadkowi substancji z tej drugiej grupy należy przyjrzeć się bliżej w kontekście cholesterolu.
Estrogeny a cholesterol – jaki jest między nimi związek?
Estrogeny to żeńskie hormony płciowe produkowane głównie w jajnikach. W tej grupie znajdują się trzy substancje:
- 17β-estradiol,
- estron,
- estriol.
Ich zadania są związane nie tylko z rozwojem żeńskich cech płciowych czy regulacją cyklu miesiączkowego. Równie ważne są zadania związane z przyspieszaniem metabolizmu, ochroną naczyń krwionośnych, prewencją osteoporozy i wreszcie – zwiększaniem stężenia „dobrego” cholesterolu HDL[3].
I to właśnie w tej ostatniej kwestii można upatrywać przyczyn tego, że szczyt zachorowań kobiet na choroby sercowo-naczyniowe przypada 10-20 lat później w porównaniu do statystyk dotyczących mężczyzn[4]. Badania pokazują, że między 40. a 60. rokiem życia kobiety poziom „złego” cholesterolu LDL wzrasta w tempie 2 mg/dl rocznie i jest to powiązane m.in. ze spadkiem stężenia estradiolu[5]. A skoro tak, w tym okresie życia należy zwrócić szczególną uwagę na kontrolę stanu zdrowia.
Jak zadbać o prawidłowy cholesterol w okresie menopauzy?
Natury nie da się oszukać, ale można wprowadzić działania prewencyjne, które pomogą utrzymać prawidłowy profil lipidowy nawet w okresie menopauzy. O co warto szczególnie zadbać?
Bądź pod kontrolą lekarza
Zadbaj o regularne konsultacje z lekarzem ginekologiem – w razie potrzeby może być np. wdrożona hormonalna terapia zastępcza[6], która pomoże poradzić sobie z uciążliwymi dolegliwościami, ale również tymi związanymi z cholesterolem.
Nie zaniedbuj też wizyt u lekarza rodzinnego. W okresie menopauzalnym lekarz rodzinny na pewno zleci wykonanie lipidogramu[7]. Pozwoli to szybko zorientować się, że poziom cholesterolu całkowitego czy LDL zwiększył się, i zareagować, zanim dojdzie do rozwoju poważnych problemów zdrowotnych.
Zachowaj aktywność fizyczną
Zgodnie z zaleceniami WHO powinno to być ok. 150-300 minut umiarkowanie intensywnego wysiłku tygodniowo. Przekłada się to np. 30-40 min 3-4 razy w tygodniu[8]. Ale spokojnie! To wcale nie oznacza, że musisz koniecznie zapisywać się na siłownię czy biegać, jeśli tego nie lubisz.
Umiarkowana aktywność fizyczna to także np.:
- nordic walking,
- marsze,
- jazda na rowerze,
- prace w ogrodzie,
- sprzątanie,
- zabawy z wnuczętami.
Dobierz te formy ruchu, które są „w zgodzie z Tobą” – na pewno takie znajdziesz!
Zadbaj o zdrową dietę
Komponuj swoje posiłki na co dzień z myślą o utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu. Istotne będzie włączenie do nich:
- nienasyconych kwasów tłuszczowych (w zamian za te nasycone) – sięgnij więc np. po tłuste ryby morskie zamiast wieprzowiny, czy po margarynę kubkową w zastępstwie za masło, a także po oleje roślinne;
- steroli roślinnych, które przyczyniają się do obniżenia poziomu cholesterolu o 7-10% w ciągu 2-3 tygodni, przy dziennym spożyciu 1,5-2,4 g i zachowaniu zdrowego stylu życia oraz zrównoważonej diety[9]; w odpowiedniej dawce znajdziesz je w produktach wzbogaconych w te składniki, np. w margarynie Optima Cardio,
- rozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego, czyli pektyn, gum, śluzów roślinnych czy beta-glukanu – znajdziesz je np. w pełnoziarnistych produktach zbożowych, nasionach warzyw strączkowych oraz surowych warzywach i owocach[10].
Jak widzisz, wystarczy kilka prostych zmian, aby zadbać o swoje zdrowie w okresie menopauzy i po jej zakończeniu. Spróbuj i poczuj różnicę!
[1] https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/1210,menopauza
[2] https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/menopauza/262054,menopauza
[3] https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/171848,estrogeny
[4] https://www.termedia.pl/Dyslipidemia-menopauzalna-8211-patogeneza-i-leczenie,8,1502,1,0.html
[5] j.w.
[6] Stachowiak G., Zając A., Pertyński T., Zespół metaboliczny u kobiet w okresie menopauzy, [w:] Przegląd Menopauzalny 1/2009, s. 6-10.
[7] https://www.mp.pl/endokrynologia/wytyczne/265869,diagnostyka-i-leczenie-zaburzen-lipidowych-u-osob-z-zaburzeniami-endokrynnymi
[8] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/physical-activity
[9] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can
[10] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/88067,hipercholesterolemia-dieta-na-obnizenie-cholesterolu-jadlospis-przepisy
« Obozy windsurfingowe – niezapomniana przygoda
