Choroba refluksowa przełyku i żołądka dotyczy każdej grupy wiekowej i obu płci, ale dotyka najczęściej osoby po 40. roku życia. Szacuje się, że cierpi na nią od 4 do 7% dorosłych. Najczęściej zapadają na nią dojrzałe kobiety w okresie okołomenopauzalnym.
W tej grupie wiekowej niedobór żeńskich hormonów płciowych może powodować szybszy rozwój choroby oraz spowolniony proces naprawczy tkanek przełyku zniszczonych przez nadżerki i stany zapalne. Można oczywiście temu zapobiec i uchronić się przed interwencją farmakologiczną i chirurgiczną.
Na czym polega choroba refluksowa?
Reflexus – słowo pochodzące z łaciny znaczy dosłownie „odruch”. Zatem mówiąc o chorobie refluksowej przełyku i żołądka mamy na myśli nieprawidłowy odruch, polegający na zarzucaniu treści żołądka do przełyku, co powoduje podrażnienie przełyku przez kwasową treść żołądka. Enzymy, które w ten sposób dostają się do przełyku i często przebywają tam zbyt długi czas, mogą z czasem powodować nadżerki i stany zapalne. Jeśli więc wykonujemy czynności powodujące refluks np. doprowadzamy do czkawki, zgagi czy wymiotów, z czasem enzymy żołądkowe mogą doprowadzić do trawienia tkanki przełyku.
Jeżeli natomiast nie leczymy nadżerek i stanów zapalnych możemy doprowadzić nawet do powstania nowotworu. Refluks (np. czkawka) zdarza się każdemu. Za chorobę uważany jest on dopiero wtedy, gdy występuje zbyt często. Wtedy mówimy o przewlekłym refluksie.
Stopnie zaawansowania choroby
Do oceny stopnia zaawansowania choroby refluksowej przełyku i żołądka stosuje się endoskopową ocenę wg. skali Savary-Millera. Skala ta przedstawia się następująco:
0 – stan prawidłowy
1 – przekrwienie
2 – linijne nadżerki
3 – rozlane nadżerki
4 – zwężenie pozapalne
Rozpoznanie choroby z pomocą badań
Badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego, zwane inaczej gastroskopią pozwala szczegółowo ocenić powierzchnię błony przełyku i żołądka. Dzięki temu badaniu, można dowiedzieć się, czy w przełyku obecne są nadżerki i czy nie doszło do stanu zapalnego powodującego zwężenie przełyku.
Istnieją jeszcze inne badania mogące ocenić stan przełyku, żołądka i dwunastnicy. Są nimi m. in. pH-metria, badanie manometryczne oraz badanie rentgenowskie górnego odcinka przewodu pokarmowego. Te dodatkowe badania nie zawsze są konieczne. Podstawowym badaniem w rozpoznaniu choroby refluksowej jest endoskopia, podczas której pobierany jest wycinek do badania mikroskopowego. Pozwala to dokładniej ocenić stan chemiczny tkanki i wykryć możliwy czwarty stopień zaawansowania choroby: rozwój nowotworu albo tzw. przełyk Baretta. Ten ostatni polega na zamianie tkanki przełyku w taką, jaka jest obecna w żołądku, ze względu na pojawienie się w przełyku takich samych enzymów co w żołądku – tkanka tak jakby przystosowuje się do nowego środowiska chemicznego. Niestety powoduje to zanikanie przełyku, modyfikując tym samym jego funkcje trawienne.
Rozpoznanie choroby z pomocą wywiadu
Inną metodą rozpoznania stopnia zaawansowania jest wywiad lekarski z pacjentem. Jak się okazuje poszczególne stopnie zaawansowania choroby mają swoje charakterystyczne objawy. Oto co można dowiedzieć się z opisu objawów:
stopień I (przekrwienie przełyku) – przynajmniej po jednym posiłku dziennie objawy takie jak czkawka, odbijanie, uczucie ucisku w pobliżu mostka, dwa do trzech razy w tygodniu zgaga
stopień II (linijne nadżerki) – kilka razy w tygodniu zgaga, pieczenie i ucisk w okolicy mostka, rzadziej występują krwiste fusowate wymioty
stopień III (rozlane nadżerki) – częsta zgaga, trudności w połykaniu, kwaśny posmak w ustach po niemal każdym jedzeniu, nudności, uporczywy nocny kaszel, wymioty, ubytki zębowe, przewlekłe zapalenie zatok
stopień IV (zwężenie pozapalne) – mogą wystąpić wszystkie objawy z poprzednich stopni oraz dodatkowo choroby towarzyszące: nasilenie objawów alergicznych lub astma, zapalenie krtani, gardła lub ucha środkowego, a niekiedy zwłóknienie płuc. Po dłuższym przebywaniu w tym stopniu zaawansowania może dojść do nowotworu, może też do niego dojść wcześniej, o ile mieliśmy do czynienia z częstymi stanami zapalnymi.
ALNG
