Układ oddechowy człowieka składa się z dróg oddechowych górnych i dolnych oraz płuc. Zadaniem układu oddechowego jest umożliwienie organizmowi oddychania, czyli wymiany tlenku i dwutlenku węgla pomiędzy organizmem a środowiskiem. Jak wygląda budowa dróg oddechowych i jakie są ich funkcje?
Budowa dróg oddechowych
Drogi oddechowe złożone są z:
- górnych dróg oddechowych – jama nosowa i gardło;
- dolnych dróg oddechowych – krtań, tchawica, oskrzela: prawe i lewe, dzielące się na mniejsze rozgałęzienia, z których te najmniejsze przechodzą w oskrzeliki.
W skład całego układu oddechowego wchodzą także płuca, które dzielą się na płaty (lewe płuco na dwa płaty, prawe płuco na trzy), a dalej na segmenty, segmenty na zraziki, a te na gronka.
Każde płuco otoczone jest dwoma warstwami tkanki łącznej – opłucną ścienną i opłucną płucną. Pomiędzy nimi znajduje się jama opłucnej, a w niej płyn, który pozwala na przyleganie płuca z opłucną do opłucnej ściennej, która zrośnięta jest z wewnętrzną ścianą klatki piersiowej. W miejscu wnikania oskrzeli do płuc znajdują się wnęki płucne, do których wnikają także tętnice i żyły płucne.
Działanie dróg oddechowych
Pierwszym z elementów układu oddechowego, do którego trafia powietrze, jest jama nosowa, wyścielona błoną śluzową. Jej zadaniem jest oczyszczenie powietrza z bakterii i innych drobnoustrojów oraz zanieczyszczeń, a także ogrzanie i nawilżenie powietrza. Zatoki przynosowe pełnią funkcję wyrównania różnicy ciśnień podczas oddychania i chronią mózgoczaszkę przed uszkodzeniami mechanicznymi.
Gardło pełni nieco więcej funkcji. Po pierwsze, jest to droga, którą pokarm wędruje do dalszych części układu trawiennego. Tylna ściana gardła zapobiega zachłyśnięciu w przypadku, gdy pokarm nie trafi do przełyku. Co więcej, w gardle znajduje się pierścień chłonny, w którym mnożą się limfocyty i przeciwciała, a więc ta część dróg oddechowych ma duże znaczenie w utrzymaniu prawidłowej odporności. Gardło bierze także udział w oddychaniu.
Krtań zapobiega zachłyśnięciu podczas jedzenia, a jej mięśnie odpowiadają za wydawanie dźwięków.
Tchawica to kolejny odcinek drogi, którą pokonuje powietrze w układzie oddechowym. Jej tylna ściana zbudowana jest z mięśni gładkich, pozwalających na usuwanie śluzu i ciał obcych z oskrzeli. Dochodzi wtedy do zwężenia światła tchawicy i wzrostu ciśnienia, a na koniec do wywołania odruchu kaszlu. Chcąc przyspieszyć odkrztuszanie plwociny, np. w czasie infekcji, warto sięgnąć po leki na kaszel mokry, takie jak Flavamed.
Zadaniem oskrzeli i oskrzelików jest precyzyjne dostarczanie powietrza do wszystkich pęcherzyków płucnych. Płuca odpowiadają za wymianę gazów, czyli pobieranie tlenu z otoczenia i wydalanie dwutlenku węgla.
Drogi oddechowe pełnią wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka, dlatego należy odpowiednio o nie dbać, aby zapewnić im jak najlepszą wydajność. Żadna infekcja w ich obrębie nie powinna być lekceważona, ponieważ nieleczona może przejść w postać ostrzejszą, a nawet przewlekłą i zaburzyć funkcjonowanie całego układu oddechowego.
