Rak piersi to jeden z najczęściej występujących nowotworów u kobiet. Rocznie z jego powodu w Polsce umiera ponad pięć tysięcy pacjentek. Choroba może przez długi czas nie dawać żadnych objawów. Najczęściej panie wykrywają raka przypadkiem, gdy wyczuwają w piersi twardy guzek. Każdą taką zmianę należy pokazać lekarzowi, który skieruje nas na badania. Nowotworowi sprzyja siedzący tryb życia, choroby gruczołu sutkowego oraz palenie papierosów. Czy na jego rozwój wpływają także doustne środki antykoncepcyjne?
Rak piersi stanowi aż 12% wśród wszystkich nowotworów rozpoznawanych u kobiet. Warto wiedzieć, że poza nim w piersi mogą rozwinąć się także łagodne zmiany – torbiele lub brodawczaki. Niepokojące objawy powinny skłonić nas do wizyty u lekarza. Im wcześniej zostanie wykryty nowotwór, tym większa jest nasza szansa powrotu do zdrowia. Warto wykonywać również badania profilaktyczne: USG piersi oraz mammografię. Powinny poddawać się nim szczególnie panie przyjmujące doustne środki antykoncepcyjne oraz te, w których rodzinie były przypadki zachorowania na raka piersi.
Rak piersi – na czym polega?
Rak piersi to złośliwy nowotwór gruczołu sutkowego, który najczęściej występuje u kobiet. Bardzo rzadko opisuje się go u mężczyzn. Ten typ raka jest wyjątkowo agresywny. Ma tendencję do naciekania okolicznych tkanek i tworzenia przerzutów do odległych narządów. Nowotwór rozwija się z normalnych komórek tworzących pierś w wyniku mutacji. Najczęściej są to komórki gruczołowe, tworzące przewodziki mleczne lub tworzące tkankę tłuszczową i lipidową sutka. Początkowo rak piersi nie daje żadnych niepokojących objawów. Dlatego tak ważne są regularne badania profilaktyczne: USG piersi i mammografia. Wiele pań sama wykrywa guza podczas kontrolnego samobadania. Wczesne wykrycie zmiany, gdy jej średnica nie przekracza 0,5 cm, daje największe szanse na całkowite wyleczenie.
Objawy raka piersi
Wczesne stadia rozwoju raka piersi nie dają żadnych symptomów. Niekiedy panie same wyczuwają u siebie guzy. Najczęściej są to niebolesne, twarde zgrubienia o nierównym brzegu. Niekiedy jednak bywają miękkie i okrągłe, dlatego każdą niepokojącą zmianę warto pokazać lekarzowi. Zaawansowane stadium nowotworu jest sygnalizowane przez bardziej zauważalne dolegliwości. Zajęta pierś może być w całości lub częściowo opuchnięta, a jej skóra zaczerwieniona. Sutek staje się bolesny i tkliwy. Z piersi mogą wydobywać się upławy, a jej brodawka jest owrzodzona lub wciągnięta. Pachowe lub nadobojczykowe węzły chłonne po jej stronie zazwyczaj są powiększone.
Czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi
Statystycznie co ósma kobieta zachoruje na raka piersi. Nie wszystkie panie są tak samo narażone na tę chorobę. Czynnikiem ryzyka jest wiek, dlatego regularne badania piersi są zalecane paniom po 40. roku życia. Istotne są także predyspozycje genetyczne. Kobiety, w których rodzinie były przypadki nowotworu piersi, powinny zachować większą czujność i częściej się badać. Na chorobę bardziej narażone są panie prowadzące siedzący tryb życia, często sięgające po alkohol oraz palące papierosy. Prawdopodobieństwo wystąpienia raka zwiększa się także, gdy u pacjentki wcześniej pojawił się atypowy rozrost sutka lub gwiaździsta blizna. Na rozwój nowotworu wpływa także nadwaga, częste badania z użyciem promieniowania jonizującego oraz przyjmowanie leków hormonalnych.
Rak piersi a doustne środki antykoncepcyjne
Doustne środki antykoncepcyjne zawierają syntetyczne odpowiedniki hormonów. Pozwalają one na blokowanie owulacji. Wywołują też zmianę konsystencji śluzu szyjki macicy, dzięki czemu nie przepuszcza on plemników. Stosowane są pigułki jednoskładnikowe z gestagenem lub progesteronem oraz dwuskładnikowe, zawierające gestageny oraz etynyloestradiol. Zależność między rozwojem raka piersi a antykoncepcją hormonalną nie jest jasna. Przyjmuje się, że tabletki dwuskładnikowe zwiększają ryzyko schorzenia u pań, które są już genetycznie obciążone. Większe prawdopodobieństwo wystąpienia choroby mają także kobiety, które przyjmowały leki od wczesnej młodości. Prawdopodobnie syntetyczne hormony przyspieszają rozwój nowotworu, jeżeli już on się pojawił, ale nie stanowią czynnika mutagennego. Przyjmuje się, że najbezpieczniejsze są pigułki, które nie zawierają estrogenów. Istniejący rak piersi jest za to bezwzględnym przeciwwskazaniem do przyjmowania doustnych środków antykoncepcyjnych.
Profilaktyka i leczenie nowotworu sutka
Profilaktyka raka piersi obejmuje samobadanie oraz badania kontrolne, takie jak mammografia i USG piersi. Każda kobieta raz w miesiącu powinna kontrolować stan swojego biustu. Badanie najlepiej wykonywać kilka dni po miesiączce. Panie po 40. roku życia powinny raz na dwa lata wykonać mammografię. U kobiet, które skończyły 50 lat, przeprowadza się ją raz w roku. Badanie USG wykonywane jest zazwyczaj w celu oceny charakteru już wykrytych zmian. Na jednoznaczne określenie, czy zmiana jest nowotworem, pozwala biopsja. Polega ona na pobraniu fragmentu zmienionej tkanki i ocenę jej pod mikroskopem. Podstawową metodą leczenia raka piersi jest operacja. Chirurg może usunąć jedynie samą zmianę lub dokonać mastektomii, czyli odjęcia całej piersi wraz z okolicznymi węzłami chłonnymi. Stosowane są także inne metody, takie jak radioterapia oraz chemioterapia. Zapobiegają one nawrotom choroby, ponieważ niszczą pozostałe po zabiegu komórki nowotworowe.
Karolina Solga
