Choroba hemoroidalna (w potocznym nazewnictwie hemoroidy) dotyczy przeważnie dorosłych osób, najczęściej w przedziale wiekowym 45-65 lat. Równie często chorują mężczyźni, jak i kobiety. Aby zapobiec jej powstaniu, należy wdrożyć działania profilaktyczne. Związane są z odżywianiem, stylem życia i higieną intymną. Jak zapobiegać hemoroidom?
Przyczyny powstawania hemoroidów
Hemoroidy, zwane również żylakami odbytu, to dość powszechna choroba, choć przez niektórych pacjentów bagatelizowana (w szczególności w jej początkowych etapach). Związana jest z powstawaniem nadciśnienia w żyłach odbytowych i nadmiernym gromadzeniem się krwi. Warto mieć na uwadze, że same hemoroidy są naturalnym elementem budowy odbytu i posiada je każdy człowiek. Odgrywają istotną rolę w procesie wypróżniania się. Wyglądają jak niewielkie pęcherzyki, formalnie nazywane guzkami krwawniczymi. Choroba pojawia się, gdy znacząco zwiększają swoją objętość i zaczynają wystawać z odbytu, powodując przy tym ból, swędzenie i krwawienie.
Przyczyn tego schorzenia należy upatrywać w nieodpowiedniej diecie, ubogiej w błonnik, a bogatej w nadmierne spożywanie alkoholu. Powodem mogą być także częste zaparcia, a także biegunki oraz zbyt mocne i częste parcie podczas wypróżniania. Hemoroidy współistnieją także z innymi, poważniejszymi chorobami. Zalicza się do nich marskość wątroby, wrodzony brak zastawek żylnych czy guzy w okolicach małej miednicy.
Choroba hemoroidalna może pojawić się także u kobiet w ciąży. Przeważnie jednak po porodzie problem przestaje doskwierać. W późniejszych latach na powstanie hemoroidów mogą uskarżać się także kobiety, które przeszły w swoim życiu wiele porodów.
Tryb życia a hemoroidy
Styl życia również jest jedną z głównych przyczyn rozwoju hemoroidów. Siedzący tryb pracy, a także ten związany z długotrwałym staniem, zdecydowanie negatywnie wpływa na drożność żył w okolicach odbytu. Do przyczyn w tym obszarze zalicza się również ciężką pracę fizyczną, a w szczególności dźwiganie. Wiele osób nie zachowuje przy tym prawidłowej postawy i higieny, przez co znacząco obciąża brzuch – a co za tym idzie – układ trawienny.
Aktywność jest ważnym aspektem profilaktyki choroby hemoroidalnej, jednak ta nadmierna, związana ze sportami wyczynowymi, często jest powodem jej powstawania. Przykładem takiego sportu są biegi długodystansowe, intensywna jazda konna lub jazda na rowerze czy podnoszenie ciężarów.
Dieta na hemoroidy
Codzienna dieta to zarówno przyczyna powstawania hemoroidów, jak i sposób na zapobieganie im. Osoby, u których zdiagnozowano to schorzenie, powinny wystrzegać się wszelkich produktów z białej mąki: białe pieczywo zamienić na żytnie bądź razowe, unikać słodkich bułeczek, pizzy i wszystkiego, co ma niewielką zawartość błonnika. Jest on bowiem kluczowym składnikiem w walce z hemoroidami. Należy również mocno ograniczyć spożywanie wysoko przetworzonej żywności i wszelkich fast foodów, a także alkoholu. Na hemoroidy zły wpływ mają również ostre przyprawy.
Błonnik odpowiada za prawidłową perystaltykę jelit, dlatego jest pomocnikiem w walce z zaparciami. Jednak osoby, które dotychczas spożywały go w znikomych ilościach, nie powinny drastycznie zwiększać dawki, a stopniowo przygotować swój układ pokarmowy. W innym przypadku zaczną doskwierać wzdęcia i ból brzucha.
Jak więc powinna wyglądać dieta osób z chorobą hemoroidalną? Posiłki warto opierać na:
- gruboziarnistych kaszach,
- brązowym ryżu i makaronie,
- otrębach.
Wartościowe są również rośliny strączkowe, a także suszone owoce. Bogate w błonnik są surowe owoce i warzywa, jak też orzechy i pestki. Aby wspomóc cały proces trawienny, należy sięgać po produkty z kulturami bakterii, takie jak jogurty czy kefiry – ważne jednak, by nie były słodzone.
Hemoroidy – co jest wskazane, a czego unikać?
Przy żylakach odbytu należy zwrócić szczególną uwagę na umiarkowaną aktywność fizyczną. Można uprawiać takie sporty jak gimnastyka, pływanie czy spacerowanie. Ruch jest ważny, jednak nie można się przeciążać. Osoby, które prowadzą siedzący tryb życia, powinny dodatkowo pamiętać o drobnym ruchu podczas pracy. Wystarczy regularnie wstawać od komputera, przejść po korytarzu lub krótko porozciągać.
Niewskazane jest także dźwiganie, jednak nie zawsze da się tego uniknąć. Jeżeli praca wymaga przenoszenia ciężkich przedmiotów, należy robić to z zachowaniem wszelkich zasad BHP. Należy do nich m.in. wyprostowana postawa z napiętymi mięśniami brzucha. Ciężar należy podnosić przy jednoczesnym prostowaniu kolan, bioder i kręgosłupa.
Istotnym aspektem w tym zakresie jest również higiena intymna. W przypadku pojawienia się hemoroidów ważne jest mycie odbytu po każdej wizycie w toalecie (związanej z wypróżnieniem). Powinno się to robić jedynie wodą lub delikatnym żelem do higieny intymnej, który zawiera w składzie aloes lub nagietek. Ważne jest również noszenie przewiewnej bielizny z naturalnych materiałów, a także kąpiele w letniej wodzie.
Hemoroidy są schorzeniem, któremu można zapobiegać. Wystarczy zwrócić uwagę na swój styl życia, stosować dietę bogatą w błonnik i dbać o higienę intymną oraz warunki przy pracy fizycznej.
Bibliografia:
K. Banaszczyk, Hemoroidy – czym są, jak wyglądają? Objawy hemoroidów, https://www.aptelia.pl/czytelnia/a468-Hemoroidy__czym_sa_jak_wygladaja_Objawy_hemoroidow, [dostęp online: 21.10.2022]
P. Znajdek-Awiżeń, Co na hemoroidy? Czym leczyć żylaki odbytu?, https://www.aptelia.pl/czytelnia/a526-Co_na_hemoroidy_Czym_leczyc_zylaki_odbytu, [dostęp: 26.10.2022]
M. Wiercińska, Hemoroidy (żylaki odbytu) – jak wyglądają i czym są hemoroidy zewnętrzne oraz wewnętrzne, skąd się biorą i jak przebiega ich leczenie?, https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitogrube/68332,hemoroidy, [dostęp: 21.10.2022]
M. Rojek, Co jeść przy hemoroidach – jaka jest najlepsza dieta na hemoroidy i zapobiega ich nawrotom?, https://wylecz.to/diety/co-jesc-przy-hemoroidach-jaka-jest-najlpesza-dieta-na-hemoroidy-i-zapobiega-ich-nawrotom/, [dostęp: 21.10.2022]