Kobieta w społeczeństwie Psychologia
Jak się tworzą stereotypy?
Cecha charakterystyczną człowieka jest to, iż kiedy tylko może, to korzysta z uproszczonego schematu myślenia – słowem, kiedy tylko jest okazja, nie zastanawia się nad czymś, a przyjmuje to jako prawdę. I właśnie między innymi dlatego posługuje się stereotypami. A jak właściwie tworzą się stereotypy?
Stereotyp i jego miejsce w rzeczywistości
Stereotyp – czyli takie schematyczne myślenie – odnosi się przede wszystkim do różnych grup społecznych. Opinie na temat ras, narodowości czy osób pełniących konkretny zawód są bardzo mocno zabarwione emocjonalnie i zazwyczaj są to negatywne opinie. I choć te opinie są zazwyczaj dalekie od rzeczywistości, to jednocześnie są silnie zakorzenione w naszej i w ogóle w powszechnej świadomości.
Myślenie stereotypowe
Zazwyczaj jest tak, że kiedy myślimy stereotypowo, to nawet nie zdajemy sobie z tego sprawy. Takie myślenie jest bowiem tak mocno zakorzenione w nas samych, że go nie dostrzegamy. Właśnie po to jednak powstały stereotypy – a by nam ułatwić odbieranie rzeczywistości, aby zrozumieć otaczający świat i aby znacznie ograniczyć ilość informacji, które każdego dnia płyną do nas wartkim strumieniem.
Jak się tworzą stereotypy?
Za powstawanie stereotypów odpowiedzialne są mechanizmy społeczne i psychologiczne. Ważna grupę stanowią tu mechanizmy poznawcze oraz mechanizmy afektywne.
Po pierwsze, stereotypy tworzą się wtedy, kiedy automatycznie grupujemy bodźce, które są do siebie podobne, i jednocześnie przeciwstawiamy im sygnały, które się od nich różnią. Skutkiem tego jest zapominanie przez nas, że zbiorowości składają się z indywidualnych osobistości, choć my wszystkim osobom z tej grupy przypisujemy od razu takie same cechy.
Sabina Sosnowska
Cecha charakterystyczną człowieka jest to, iż kiedy tylko może, to korzysta z uproszczonego schematu myślenia – słowem, kiedy tylko jest okazja, nie zastanawia się nad czymś, a przyjmuje to jako prawdę. I właśnie między innymi dlatego posługuje się stereotypami. A jak właściwie tworzą się stereotypy?
Po drugie, stereotyp powstaje wtedy, kiedy zauważamy związek pomiędzy dwoma zjawiskami, choć tak naprawdę ich tam nie ma. Przykładem na to może być powszechnie panująca opinia o mieszkańcach Rumunii czy Szkocji. I choć Szkot, którego poznamy u jakichś znajomych, nie będzie skąpy, to my i tak posłużymy się stereotypowym myśleniem i przypiszemy mu skąpstwo.
Po trzecie, stereotyp powstaje wtedy, kiedy zadziałają mechanizmy afektywne. W naszym umyśle zostanie zakodowana pewna informacja, bowiem jakaś osoba czy grupa osób była przez nas kojarzona w odniesieniu do jakiegoś uczucia czy zachowania. I następnym razem, kiedy spotkamy osobę z takiej grupy, od razu przypiszemy jej te cechy.
I choć myślenie stereotypowe często okazuje się błędne, to jednak ma swoje zalety – pozwala nam np. szybko działać w sytuacjach zagrożenia. W takich momentach musimy reagować, a nie myśleć. W innych sytuacjach zachęcam jednak do myślenia – pamiętajmy, że o nas, Polakach, również krążą różne, krzywdzące stereotypy.
Sabina Sosnowska
« Skarpetki bezuciskowe
