Eozynofilowe zapalenie jelit to rzadka choroba, która występuje najczęściej u dzieci, jednak może pojawić się także u osób dorosłych. Schorzenie to jest słabo poznane, a lekarze często mają trudności z jego rozpoznawaniem. Stan zapalny może obejmować przełyk, żołądek, jelito cienkie lub jelito grube. Te schorzenia różnych odcinków układu pokarmowego nazywa się zbiorczo eozynofilowymi chorobami przewodu pokarmowego (EGID). Charakteryzują się one obecnością w ścianie narządów nacieków z komórek kwasochłonnych. Zależnie od tego, który fragment układu pokarmowego został zajęty przez stan zapalny, EGID dają różne objawy. Są one mało charakterystyczne – bóle brzucha, nudności, biegunki, wymioty. Eozynofilowe zapalenie jelit nierzadko bywa związane z chorobami alergicznymi. Co warto o nim wiedzieć?
Eozynofile, czyli granulocyty kwasochłonne, to grupa komórek układu odpornościowego stanowiąca około 2-4% wszystkich leukocytów. Ich pierwotne zadanie to zwalczanie pasożytów, biorą też udział w procesach alergicznych. Nacieki z tych komórek są charakterystyczne dla eozynofilowego zapalenia jelit. Choroba ta należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit, czyli schorzeń o podłożu autoimmunologicznym, objawiającym się częstymi biegunkami. Jest rzadko rozpoznawana, ale jej objawy są bardzo uciążliwe i obniżają komfort życia osoby chorej.
Eozynofilowe zapalenie jelit – objawy
Objawy eozynofilowego zapalenia jelit są bardzo niecharakterystyczne. U chorych zdarzają się zaburzenia czynności układu pokarmowego, takie jak nudności, wymioty, mdłości, biegunki, bóle brzucha i problemy z przełykaniem. Mogą oni też cierpieć na zaparcia, wodobrzusze czy nawet krwawienia z odbytu. Dolegliwości często nasilają się, następnie wchodzą w stan remisji, by potem znów powrócić. Nasilenie symptomów także może być różne. W skrajnych przypadkach u osób dotkniętych tą chorobą zdarza się perforacja ściany jelita. Jest to niebezpieczne dla życia powikłanie, które wymaga szybkiej interwencji chirurga. Eozynofile są obecne nie tylko w naciekach w ścianach przewodu pokarmowego, ale także we krwi obwodowej. Badania naukowe wykazują, że schorzenia z grupy EGID dotykają w głównej mierze dzieci i młodych dorosłych.
Podział eozynofilowego zapalenia jelit
Stan zapalny może umiejscowić się w różnych warstwach ściany jelita. Z tego względu wyróżnia się trzy postacie eozynofilowego zapalenia jelit. Pierwsza jest forma śluzówkowa, w której naciek eozynofilowy obserwujemy jedynie w błonie śluzowej jelita. Objawia się ona biegunką, zaburzeniami wchłaniania składników odżywczych i utratą białek. Postać mięśniowa dotyczy błony mięśniowej i skutkuje pogrubieniem ściany jelita, jego skrętem, niedrożnością, a nawet perforacją. Najrzadsza jest forma surowicówkowa, której głównym objawem jest wodobrzusze.
Eozynofilowe zapalenie jelit – przyczyny
Pokarm, który spożywamy, jest pełen alergenów i drobnoustrojów. Nawet najdokładniejsze mycie warzyw czy gotowanie potraw w wysokich temperaturach nie jest w stanie uwolnić jedzenia od wszystkich patogenów. Na walkę z nimi przygotowane są komórki odpornościowe w naszym układzie pokarmowym. Stanowią one nawet 70-80% wszystkich leukocytów! Zadaniem eozynofili jest zwalczanie pasożytów, ale biorą też udział w reakcjach alergicznych. Z tego względu infekcje pasożytnicze, uczulenia czy nadwrażliwość pokarmowa mogą doprowadzić do rozwoju stanu zapalnego, który jest charakterystyczny dla eozynofilowego zapalenia jelit. Ta choroba może mieć też podłoże pierwotne, gdy rozwija się bez żadnej przyczyny z zewnątrz. Najczęściej ma jednak postać wtórną. Jest zwykle częścią tak zwanego marszu alergicznego. Oznacza to, że pojawia się u osób cierpiących także na inne choroby atopowe. Chorobie sprzyjają niektóre alergeny, takie jak mleko, jaja, pszenica, soja, ryby czy orzeszki ziemne.
Leczenie eozynofilowego zapalenia jelit
Aby rozpoznać tę mało charakterystyczną chorobę, lekarze zalecają badania krwi. Najważniejsze jest stwierdzenie ilości eozynofili, a także obecności przeciwciał IgE. Specjaliści pobierają również wycinek tkanki układu pokarmowego podczas endoskopii. Istotne jest wykluczenie istnienia nacieków eozynofilowych w narządach poza przewodem pokarmowym. Po rozpoznaniu eozynofilowego zapalenia jelit lekarz zapisuje odpowiednie leki. Są to preparaty z grupy glikokortykosteroidów, leki przeciwhistaminowe blokujące reakcję alergiczną, a także środki przeciwleukotrienowe zmniejszające stany zapalne. W leczeniu bardzo ważne jest także usunięcie z diety alergenów, których obecność doprowadziła do rozwoju choroby. U niemowląt i małych dzieci rokowanie jest bardzo dobre i zwykle poprawa następuje szybko po wprowadzeniu diety eliminacyjnej. Dorośli znacznie częściej cierpią na nawroty tego schorzenia, dlatego tak ważne są u nich testy diagnostyczne i unikanie uczulających pokarmów.
Karolina Solga
