Menopauza

Objawy menopauzy takie jak uderzenia gorąca, czy nocne poty, potrafią być uciążliwe. Dlatego warto poznać sposoby, zarówno te domowe jak i farmakologiczne, które zmniejszą przykre dolegliwości i pozwolą na nowo cieszyć się życiem.

Czym jest menopauza?

Menopauza jest to czas, w którym kobieta, z racji wieku, przestaje już miesiączkować. Wiele osób błędnie traktuje menopauzę jako synonim pojęcia klimakterium. Nie są one tożsame. Klimakterium bowiem to okres przekwitania, który obejmuje okres przedmenopauzalny (kilka lat przed wystąpieniem menopauzy), jak i pomenopauzalny (kilka lat po menopauzie). Z kolei menopauza to czas, który obejmuje okres od wystąpienia ostatniej miesiączki, po którym nie wystąpiło już krwawienie menstruacyjne przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy.

Najczęstsze objawy menopauzy

Najbardziej charakterystyczne objawy okresu okołomenopauzalnego to: uderzenia gorąca, zaburzenia miesiączkowania oraz zaburzenia psychiczne. Należą one do wczesnych symptomów i związane są z zaburzeniami pracy hormonów, a dokładniej z obniżeniem poziomu estradiolu (hormonu jajnika). Do późniejszych objawów menopauzy zalicza się z kolei: suchość pochwy, nietrzymanie moczu, obniżenie libido, bolesność podczas współżycia, osteoporozę, choroby sercowo-naczyniowe, zmiany zanikowe układu moczowo-płciowego.

Uderzenia gorąca

Uderzenia gorąca są to zaburzenia termoregulacji, które zazwyczaj trwają około kilku minut. W trakcie tych minut w obszarze głowy, szyi, czy klatki piersiowej, dochodzi do nagłego rozszerzenia się naczyń krwionośnych, które skutkuje zaczerwieniem skóry. Dodatkowo pojawia się przyspieszone bicie serca, które nie powoduje jednak zaburzeń pracy serca, czy np. wzrostu ciśnienia tętniczego. Mimo, iż kobieta czuje, jak oblewa ją gorąco, a temperatura jej ciała obniża się. Pojawia się również obfite pocenie (które bardzo często występuje w nocy, stąd określane jest jako zlewne poty nocne). Powyższe objawy występują u ponad 40% kobiet w okresie okołomenopauzalnym.

Rozpoznajesz u siebie podobne objawy? Więcej wskazówek i przydatnych informacji znajdziesz w poradniku Uderzenia gorąca i poty – jak złagodzić objawy menopauzy?

Zaburzenia miesiączkowania

Okres przed menopauzą to czas, kiedy cykl miesiączkowy zaczyna się skracać nawet do 21 dni. Miesiączki stają się wówczas albo bardzo obfite albo też trwają dłużej niż zwykle. Jest to zazwyczaj skutek zaburzeń hormonów, choć może też być to wynik procesu chorobowego. Warto więc wszelkiego rodzaju nieprawidłowości związane z krwawieniem skonsultować z ginekologiem.

Zaburzenia układu moczowo-płciowego

Przemiany hormonalne w okresie menopauzy prowadzą do obniżenia ścian pochwy, jak również narządów miednicy mniejszej. Dochodzi wówczas również do zwiotczenia mięśni zwieraczy pęcherza moczowego. Skutkiem tego stanu rzeczy jest częstsze, a czasami też – niekontrolowane oddawanie moczu. Ponadto dość częstym przypadkiem w okresie menopauzy są infekcje dróg moczowych typu zapalenie pęcherza moczowego.

Typowe dla okresu menopauzy są też dolegliwości ze strony układu płciowego takie jak np. suchość pochwy. Brak odpowiedniego nawilżenia rejonów intymnych przyczynia się do mikrootarć, które sprzyjają zakażeniom bakteryjnym. Bakterie łatwiej mogą wnikać do pochwy również dlatego, że w wyniku osłabienia flory bakteryjnej dochodzi do osłabienia bariery ochronnej. Zmniejszenie liczby pałeczek kwasu mlekowego, które odpowiadają za prawidłowy, a więc kwaśny odczyn pochwy, prowadzi do zwiększonej liczby stanów zapalnych pochwy i w związku z tym częstszych wizyt u lekarza.

Jak złagodzić dolegliwości związane z menopauzą?

Odpowiednio dobrana dieta

Nieprzyjemne dolegliwości związane z okresem menopauzalnym takie jak uderzenia gorąca, czy nocne poty, albo pojawiająca się drażliwość, mogą u niektórych kobiet wystąpić przedwcześnie w wyniku złego sposobu odżywiania się. Zbilansowana dieta jest więc niezbędna do tego, by opóźnić pojawienie się tych symptomów i spowodować, że będę one przebiegać łagodniej. Jest ona też konieczna do tego, by zmniejszyć u kobiety ryzyko wystąpienia osteoporozy, chorób układu krążenia, nowotworów, czy otyłości.

mięso

Witaminy B na nerwowość

Prawie 90% kobiet w okresie poprzedzającym menopauzę odczuwa nadmierną drażliwość. Są przy tym płaczliwe i chwiejne emocjonalnie. Duży wpływ na stabilizację układu nerwowego mają witaminy z grupy B, a w szczególności witamina B2, która odpowiada za dobry nastrój, optymistyczne spojrzenia na świat, radość życia. Warto więc wprowadzić ją do diety. Występuje ona np. w rybach takich jak pstrąg czy makrela, ziarnach słonecznika, czy też orzechach włoskich. Nie mniej ważna jest pirydoksyna, czyli witamina B6, która odpowiada za zmniejszenie rozstrojów nerwowych o charakterze depresyjnym. Witaminę tę odnaleźć można w bananach, rybach, awokado, wątróbce.

Witamina D3 – ochrona przed osteoporozą

Kości człowieka przez całe życie podlegają przebudowie. Kiedy osteoblasty (komórki kościogubne) niszczą kość, wówczas osteoklasty (komórki kościotwórcze) ją odbudowują. Mniej więcej do 40. roku życia pomiędzy tymi procesami: niszczenia i odbudowy istnieje równowaga. Jednak po 4 dekadzie życia zaczyna dominować proces resorpcji (czyli wchłaniania kości). Szczególne nasilenie tego procesu następuje w okresie okołomenopauzalnym i to wtedy zaczyna grozić kobiecie osteoporoza. Aby wzmocnić wtedy kości i nie dopuścić do ich łamliwości, należy szczególnie dbać o dostarczenie sobie wapnia wraz z witaminą D3. Witamina D3 jest niezbędna do wchłaniania się wapnia, dlatego jest kluczowym czynnikiem, który zapobiega osteoporozie. Kobiety w okresie menopauzy mogą dostarczać sobie tej witaminy albo spożywając tłuste ryby lub pijąc tran albo też sięgając po suplementy z jej zawartością.

Izoflawony

Dieta, która ma złagodzić objawy menopauzy, powinna być bogata w izoflawony, czyli związki naśladujące działanie estrogenów. Znajdują się one w niektórych roślinach i skutecznie zmniejszają nasilenie symptomów okresu przekwitania. Najbardziej obfita w te związki jest soja. Liczne doniesienia naukowe pokazują, że izoflawony są zdolne do redukowania tak przykrego objawu okresu menopauzy jak np. uderzenia gorąca. Jak wynika z obserwacji Murkies i współautorów (2008) u kobiet, które przez 12 tygodni spożywały mąkę sojową w ilości 45 g dziennie, nastąpił 40 % spadek częstotliwości pojawienia się tego przykrego objawu. Potwierdzają to badania z 2007 roku przeprowadzone w Polsce, które dowodzą, że standaryzowany ekstrakt izoflawonów sojowych (52-104 mg na dobę) jest w stanie zmniejszyć uderzenia gorąca oraz zminimalizować nadmierną potliwość.

Witaminy dla kobiet 50+

U kobiet, które nie są w stanie zapewnić sobie zbilansowanej diety na co dzień, zaleca się uzupełnienie niedoborów witamin suplementami. Witaminy dla kobiet 50+ powinny zawierać zarówno witaminy z grupy B, które poprawią funkcjonowanie układu nerwowego i ustabilizują huśtawkę emocjonalną, jak również witaminę D3 połączoną z wapniem, która zapobiegnie osteoporozie. Ponadto dobrze by było, aby suplementy dla kobiet 50+ posiadały w swoim składzie fitoestrogeny. Pozwalają one bowiem zmniejszyć zaburzenia hormonalne, więc tym samym łagodzą niektóre dolegliwości okresu menopauzy.

 

Zioła i rośliny łagodzące dolegliwości związane z menopauzą

Kobiety od wieków starały się zmniejszyć objawy menopauzy przy pomocy rosnących w ich okolicach ziół i roślin. W obecnych czasach najbardziej sprawdzone działanie redukujące symptomy okresu menopauzalnego mają zioła takie jak pluskwica groniasta czy niepokalanek mnisi oraz koniczyna łąkowa. Pluskwica groniasta to roślina, która występuje w Kanadzie oraz USA.

zioła na menopauzę

Wyciągi z jej korzenia prowadzą do łagodzenia objawów naczynio-ruchowych, a więc zmniejszają uderzenia gorąca. Ponadto regenerują one nabłonek pochwy oraz zmniejszają zmiany zanikowe w rejonach narządów płciowych. Istnieją też potwierdzone badaniami doniesienia, że pluskiwca groniasta jest skuteczna w przywracaniu równowagi psychicznej, co ma niebagatelne znaczenie przy dość często występujących zaburzeniach emocjonalnych w okresie menopauzy.

Koniczyna łąkowa jest rośliną bogatą w izoflawony, które, jak już było wspomniane, „zastępują” poniekąd działanie kobiecych hormonów. Preparaty wykonane z wyciągów koniczyn polecane są przede wszystkim w II fazie przekwitania. Wtedy to bowiem następuje duży spadek estrogenów, który powoduje szereg przykrych dolegliwości. Koniczynę łąkową można stosować w postaci naparu. Wówczas 1 łyżkę suchego ziela łącznie z kwiatami zalewa się 1 szklanką wrzącej wody. Następnie odstawia się ją na około 40 minut, przecedza i pije 2 razy dziennie.

Aktywność fizyczna

Jak wskazują na to wyniki badań, regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych sprzyja łagodzeniu objawów menopauzy. Przede wszystkim zmniejszają one prawdopodobieństwo wystąpienia chwiejności emocjonalnej, zapobiegają otyłości, poprawiają życie seksualne i zwiększają gęstość kości. Dzięki wprowadzeniu do codziennej aktywności ćwiczeń dna mięśni miednicy można też zapobiec nietrzymaniu moczu u kobiet. Szereg korzyści, jakie wynikają z uprawiania sportu, powinny skłonić kobiety w okresie menopauzy do korzystania z treningów regularnie, a nie tylko od święta.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

l M. Bronkowska, J. Biernat, B. Sadowska, Ocena zawartości witamin w racjach pokarmowych kobiet w okresie okołomenopauzalnym, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2009, nr 1, s. 18. Dostęp online 12 kwietnia 2019 http://www.ptf.content-manager.pl/pub/File/bromatologia_2009/bromatologia_1_2009/Bromat%201-2009%20s.%20018-023.pdf

l B. Jakimowicz-Klein, Dieta na pamięć i koncentrację, Wrocław, s. 36

l Menopauza bez tajemnic, pod red. A. Lewiński, Warszawa 2006, s. 13, 16 -18

l J. Kołodziejczyk, B. Olas, B. Wachowicz, Właściwości lecznicze izoflawonów w łagodzeniu objawów towarzyszących menopauzie i nie tylko, „Kosmos. Problemy nauk biologicznych” 2012, tom 61, s. 331-339. Dostęp online 12 kwietnia 2019 http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2012/331.pdf

l Rola wysiłku fizycznego w okresie menopauzy, praca zbiorowa, „Przegląd menopauzalny” 2012, nr 6, s. 445-448. Dostęp online 12 kwietnia 2019 https://media.proquest.com/media/pq/classic/doc/2890156631/fmt/pi/rep/NONE?_s=RtzEuAGdDpK7uSFos9lBPWAP7tM%3D

l Fitoterapia dolegliwości okresu przekwitania, pod red. H Różański, s.6-7. Dostęp online 12 kwietnia 2019 http://espz.pl/materialy/klimakterium.pdf

l W. Kapczyński, Fitoterapia we współczesnym postępowaniu leczniczym w ginekologii i położnictwie, „Postępy Fitoterapii” 2000, nr 2, s. 10-16. Dostęp online 12 kwietnia http://www.czytelniamedyczna.pl/2433,fitoterapia-we-wsplczesnym-postpowaniu-leczniczym-w-ginekologii-i-pooznictwie.html