Nadczynność tarczycy to jednostka chorobowa, w wyniku której organizm wytwarza więcej hormonów tarczycy (tyroksyna, trójjodotyronina), niż potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania. W związku z tym, iż wspomniane substancje regulują metabolizm, zaburzenia tego narządu mają daleko idące konsekwencje i są dość mocno odczuwalne. Nadczynność tarczycy, znana też jako hipertyreoza, może przyjmować zarówno postać jawną, jak i utajoną. W pierwszym przypadku przekroczenie granicznego stężenia hormonów tarczycy jest dość wyraźne. Jawnej nadczynności tarczycy towarzyszą wyraźne i charakterystyczne objawy. Tymczasem utajona nadczynność tarczycy jest dość trudna do rozpoznania, gdyż nadmiar hormonów jest na tyle niewielki, iż nie prowadzi do rozwoju postaci klinicznej choroby.
Hipertyreoza – choroba, z którą zmagają się głównie kobiety
Hipertyreoza to choroba, na którą bardziej narażone są kobiety. Szacuje się, że przypadłość ta dotyka 1 na 60 pań i zaledwie 1 na 700 mężczyzn. Objawy nadczynności tarczycy to główni uczucie stałego gorąca, drżenie rąk, kołatanie serca i ogólne rozdrażnienie. Osoba zmagająca się z hipertyreozą często chudnie, choć spożywa spore ilości wysokokalorycznych potraw.
Tyroksyna i trójjodotyronina, czyli hormony tarczycy
Tarczyca to organ, który znajduje się poniżej krtani. Jego zadanie sprowadza się do syntezy hormonów – tyroksyny i trójjodotyroniny. Podstawowym składnikiem budulcowym tych związków chemicznych jest jod. Aby tarczyca mogła spełniać swoją funkcję, musimy dostarczać jej jod w dostatecznych ilościach. Na szczęście ten narząd nauczył się magazynować jod, dlatego nie musimy codziennie spożywać go w odpowiednich ilościach. Niestety, pomimo dodawania jodu do soli kuchennej, której używamy na co dzień, u niektórych osób dochodzi do przewlekłego niedoboru jodu. Stan ten może prowadzić do chorób tarczycy, w tym hipertyreozy.
Hormony tarczycy, do których zaliczamy tyroksynę i trójjodotyroninę, pełnią w organizmie szereg ważnych funkcji. Wpływają one na metabolizm organizmu i rozwój płodu. Aby tarczyca wytwarzała tyroksynę i trójjodotyroninę, musi zostać pobudzona przez hormon tyreotropowy wytwarzany przez przysadkę mózgową. Hipertyreozę może powodować zwiększone wydzielanie hormonu tyreotropowego lub zmiany w samym gruczole.
Przyczyny nadczynności tarczycy
Przyczyny nadczynności tarczycy mogą być bardzo różne, począwszy od silnego urazu psychicznego, zaburzeń w życiu płodowym, zaburzeń hormonalnych w okresie dojrzewania, a skończywszy na ostrych infekcjach i chorobach zakaźnych.
Jak rozpoznać hipertyreozę?
Diagnostyka nadczynności tarczycy sprowadza się do dwóch badań – w jednym określa się stężenie hormonów tarczycy we krwi, w drugim natomiast monitoruje się za pomocą aparatu do USG budowę gruczołu. W przypadku zbyt wysokiego stężenia trójjodotyroniny i tyroksyny lub nieprawidłowości w pracy tarczycy, przeprowadza się dalsze badania.
Leczenie nadczynności tarczycy radiojodem
Leczenie hipertyreozy polega na podawaniu na podawaniu leków przeciwtarczycowych, które zmniejszają syntezę hormonów tarczycy. Tego typu środki pierwsze rezultaty przynoszą po kilku-kilkunastu dniach po wdrożeniu kuracji. Nadczynność tarczycy można też leczyć za pomocą jodu promieniotwórczego, który uszkadza komórki tarczycy. Choć terapia z radiojodem może wydawać się niebezpieczna, w rzeczywistości nie stanowi żadnego zagrożenia dla pacjenta. Z tej formy leczenia nie mogą korzystać jedynie kobiety w ciąży. W przypadku stwierdzenia nowotworu tarczycy, lekarz może wyciąć fragment lub całość gruczołu.
Irmina Cieślik
