Czyrak, czyli furunkuł, jest chorobą skórną, która pojawia się w wyniku infekcji bakteryjnej. To ropne zapalenie mieszków włosowych i ich okolic, które obejmuje zazwyczaj skórę owłosioną. Zmiany dotyczą także tkanki podskórnej i mogą być bolesne. Nieleczony czyrak najczęściej pęka sam, wycieka z niego ropna wydzielina, a rana goi się kilka tygodni. Jednak niekiedy konsekwencje schorzenia są znacznie poważniejsze. Czy furunkuł to jedynie nieestetyczny wrzód czy choroba zagrażająca zdrowiu?
Czyrak jest nieestetycznym, bolesnym wrzodem. Początkowo ma formę krostki, w której zbiera się ropa, niekiedy z domieszką krwi. Jego średnica może osiągnąć nawet 3 cm. Pojawić się może na twarzy, szyi, klatce piersiowej lub nawet na skórze okolic intymnych. Niestety, choroba jest zaraźliwa i może być niebezpieczna dla zdrowia. Co zrobić, jeżeli pojawi się u nas czyrak?
Czym jest czyrak?
Czyrak jest nieestetycznym, uciążliwym i zagrażającym zdrowiu schorzeniem skóry. To ropne zapalenie mieszka włosowego i okolicznych tkanek wywołane przez paciorkowce lub gronkowce. W szczególności odpowiedzialny jest za nie gronkowiec złocisty. Bakterie przemieszczają się w głąb skóry i zakażają gruczoł łojowy i mieszek włosowy. Układ odpornościowy usiłuje go zwalczyć za pomocą leukocytów. Pojawia się wtedy stan zapalny. Na początku zmiana wygląda jak zaczerwieniony i bolesny guzek. Potem zmienia się w krostę, która gromadzi ropę i krew. Na końcu czyrak ma formę ropnia z czopem martwiczym w środku. Najczęściej ropna wydzielina wypływa ze zmiany, a powstała rana wypełnia się ziarniną. Czyraki mogą występować pojedynczo lub w grupie, tworząc tak zwany karbunkuł.
Czyrak – jak i gdzie występuje?
Czyraki mogą pojawić się w każdym miejscu ciała, na którym rosną włosy. Szczególnie często występują w okolicach narażonych na tarcie. Sprzyjają im również zabrudzenia i pot. Zmiany te dotyczą często twarzy, szyi, uszu, pach i pachwin. Narażone na nie są również miejsca intymne: wargi sromowe, penis i pośladki. Czyrak może oczyścić się sam, a ubytek po nim ulega gojeniu. Nierzadko jednak zdarza się, że na ciele chorego pojawiają się kolejne krostki. Świadczy to o przewlekłym schorzeniu, z którym pacjent może zmagać się przez wiele lat. Czyraki na twarzy oraz często pojawiające się wymagają konsultacji dermatologicznej. Ich występowaniu nierzadko towarzyszy gorączka, złe samopoczucie i obrzęk.
Czyrak jako choroba zagrażająca zdrowiu
Czyraków nie należy podrażniać, wyciskać ani leczyć domowymi sposobami. W szczególności dotyczy to zmian występujących na twarzy, zwłaszcza tych powyżej górnej linii wargi. Zakażenie może przenieść się wtedy na sąsiadujące żyły, a potem w głąb czaszki. Doprowadzić to może do zapalenia zatoki jamistej, co jest stanem zagrażającym życiu. U chorego pojawia się wtedy wysoka gorączka, dreszcze, ból i obrzęk powiek, sztywność karku i zaburzenia wzroku. Powikłania po czyrakach mogą dotyczyć także rdzenia kręgowego, nerek i innych narządów. Gdy chorobotwórcze bakterie dostaną się do krwi, mogą wywołać ogólnoustrojowe zakażenie organizmu, czyli posocznicę. W jej wyniku u chorego może wystąpić zapalenie szpiku, płuc czy wsierdzia. Stan ten grozi nawet zgonem pacjenta, dlatego czyraków nie należy lekceważyć.
Kto jest zagrożony czyrakiem?
Czyraki pojawiają się u osób z obniżoną odpornością. Gronkowce i paciorkowce często są obecne na skórze człowieka. Nie jednak stanowią dla niego zagrożenia, jeżeli jego układ immunologiczny działa sprawnie. Zakażenie pojawia się, gdy z jakiegoś powodu komórki odpornościowe nie funkcjonują poprawnie. Dzieje się tak u osób chorych na HIV i AIDS. Czyraki towarzyszą też często chorobom nerek i wątroby, nowotworom i cukrzycy. Nierzadko cierpią na nie alkoholicy i osoby otyłe lub niedożywione. Chorobie tej sprzyjają również wszelkie dermatozy, takie jak atopowe zapalenie skóry, egzema czy świerzb. Do suchej i podrażnionej skóry z łatwością przylegają bakterie zapoczątkowujące stan zapalny. Czynnikiem ryzyka jest również anemia, antybiotykoterapia oraz pobyt w szpitalu.
Leczenie czyraków
W większości przypadków czyrak pęka samoistnie. Pozbywa się wtedy wydzieliny, a pozostały po nim ubytek zaczyna się goić. W takim przypadku ranę warto odkażać spirytusem salicylowym. Należy pamiętać, że lekarze nie zalecają domowych sposobów na leczenie czyraków. Podrażnione zmiany mogą doprowadzić do rozprzestrzenienia się zakażenia. Istotna jest konsultacja ze specjalistą, który zaleci odpowiednią terapię. Często stosowany jest drenaż ropnia oraz miejscowe leczenie antybiotykiem. Karbunkuł może wymagać doustnej antybiotykoterapii. W kuracji wykorzystywana jest także maść ichtiolowa czy preparat zawierający działający bakteriobójczo jod. Jednocześnie chorej osobie zalecany jest wypoczynek, zdrowa dieta i środki wspomagające odporność.
Karolina Solga
