depresja

Każdy z nas doświadczył kiedyś głębokiego smutku czy przygnębienia. Strata kogoś bliskiego, wypowiedzenie z pracy czy rozstanie lub rozwód – te rzeczy istotnie wpływają na obniżenie naszego nastroju. Jednak nie jest to jeszcze depresja. Nasze samopoczucie po pewnym czasie wraca do normy, potrafimy znaleźć pocieszenie. W przypadku zaburzeń depresyjnych nie jesteśmy w stanie pozbyć się uporczywych, negatywnych myśli. To stan rozpaczy, który jest długotrwały i nie pozwala nam czerpać radości z życia. Szacuje się, że w Polsce cierpi z jego powodu ponad 1,5 miliona ludzi. Czy depresja jest dziedziczna? 

Depresja to najczęściej spotykane zaburzenie psychiczne, które powoduje niezdolność do pracy oraz wycofanie z życia towarzyskiego. Częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn, a także jest przyczyną wielu innych dolegliwości. Objawy tej choroby mogą być przewlekłe lub ulegać remisji i nawrotom. Psychiatrzy wyróżniają dwa rodzaje depresji: endogenną i reaktywną. Skłonność do depresji endogennej jest najprawdopodobniej dziedziczna.

Objawy depresji

Depresja charakteryzuje się stopniową utratą radości życia. Chory przestaje odczuwać przyjemność z rzeczy, które wcześniej go cieszyły. Narasta w nim poczucie pustki i przygnębienia. Staje się obojętny, smutny i płaczliwy. Niekiedy występuje u niego chwiejność emocjonalna, zdarzają się mu niespodziewane wybuchy złości lub agresji. Typowym objawem depresji są zaburzenia snu, a w szczególności wybudzanie się nad ranem. Często występuje również spadek libido i utrata apetytu. Chory zapada się w sobie, a codzienne czynności – takie jak mycie zębów czy wstanie z łóżka – zaczynają go przerastać. W skrajnym przypadku osoba z zaburzeniami depresyjnymi zaczyna myśleć intensywnie o śmierci. W końcu pojawiają się u niej tendencje samobójcze.

Czy depresja jest dziedziczna?

Depresja endogenna rzeczywiście może wynikać z obciążenia genetycznego. Nie oznacza to jednak, że osoba pochodząca z rodziny w której ktoś chorował na depresję na pewno na nią zapadnie. Jedynie spore są jej skłonności do zaburzeń depresyjnych, gdy będzie ona narażona na niekorzystne warunki środowiskowe. Im większe jest nasze pokrewieństwo z osobą chorą, tym wyższe jest prawdopodobieństwo, że i u nas rozwinie się depresja. Dla krewnych pierwszego stopnia ryzyko to wynosi już 15-30%. Jest ono wyższe, jeśli nasz bliski zachorował w młodym wieku. Na dziedziczność predyspozycji do depresji wskazują badania nad bliźniętami jednojajowymi. Gdy jedno z nich wykazało zaburzenia depresyjne, pojawiały się one też u drugiego z częstotliwością 22-67%.

Depresja – przyczyny

Depresja nie jest spowodowana jednym, konkretnym czynnikiem. Nierzadko rozwija się u osób, które nie miały traumatycznych przeżyć. Specjaliści wskazują na różnorodność przyczyn, które prowadzą do rozwoju zaburzeń depresyjnych. Istotne jest wyposażenie genetyczne chorego, ale także neurotyczny typ osobowości, obciążające przeżycia w dzieciństwie lub brak umiejętności społecznych. Dodatkowo do depresji mogą przyczyniać się niektóre leki, narkotyki oraz zaburzenia hormonalne związane z chorobą lub klimakterium. Bezpośrednio objawy choroby wywołać może silny stres, bolesne doświadczenie czy kryzys związany z wyborem drogi życiowej. Istotne mogą być również czynniki biologiczne, takie jak zaburzenia metabolizmu serotoniny.

Leczenie depresji

zaburzenia depresyjne

Depresja jest chorobą, a nie przejściowym obniżeniem nastroju, które minie samo. Choć chory często słyszy, że powinien „wziąć się w garść”, nie jest to możliwe. Pomóc mu może jednak wizyta u lekarza psychiatrii, który wdroży odpowiednie leczenie farmakologiczne. Leki przeciwdepresyjne muszą być stosowane przez dłuższy czas, a poprawę można zauważyć dopiero po kilku tygodniach. Obserwuje się ją jednak już u 70% pacjentów. Obecnie stosowane są nowoczesne i bezpieczne preparaty, które nie wywołują silnych środków ubocznych. Należy jednak pamiętać, by odstawiać je stopniowo i po konsultacji z lekarzem. Gwałtowne przerwanie terapii może prowadzić do nawrotu silnych stanów depresyjnych.

Jak poradzić sobie z depresją?

Poza stosowaniem odpowiednio dobranych leków, psychiatra może zalecić pacjentowi psychoterapię poznawczo-behawioralną. Jest ona pomocna dla osób z depresja, które mają określone problemy z funkcjonowaniem. Nierzadko to typ osobowości i utrwalony sposób reagowania na pewne bodźce są przyczyną rozwoju zaburzeń depresyjnych. Praca nad tymi cechami pod okiem specjalisty może okazać się bardzo efektywna. Depresja sezonowa zwykle pojawia się w okresie jesienno-zimowym i wynika z niedoboru światła słonecznego. Pomocna może być wtedy fototerapia, czyli ekspozycja chorego na fale świetlne o określonym natężeniu. Objawy depresji łagodzi także odpowiednia dieta, bogata w warzywa, owoce i produkty zawierające kwas omega-3, a także umiarkowana aktywność fizyczna.

Karolina Solga