cukrzyca

Cukrzyca jest przewlekłym schorzeniem, które charakteryzuje się podwyższonym stężeniem cukru we krwi. Choroba ta jest ogólnoustrojowa i prowadzi do wielu zaburzeń i dolegliwości. Wynika ona z nieprawidłowego działania lub wydzielania insuliny, czyli hormonu trzustki. Zmiany w organizmie chorego dotyczą nie tylko gospodarki węglowodanowej, ale także metabolizmu białek i tłuszczów. Cukrzyca to ogólna nazwa kilku różnych chorób, które różnią się od siebie podłożem, przebiegiem i rokowaniem. Jest to śmiertelnie groźna choroba, której można uniknąć, dbając o odpowiedni styl życia. Jak zapobiegać cukrzycy?

Leczenie cukrzycy od momentu jej rozpoznania trwa całe nasze życie. Chory musi być zdyscyplinowany i wyedukowany, aby nie dopuścić do zniszczenia organizmu przez schorzenie. Liczba diabetyków w Polsce wynosi już ponad milion, a powyżej 200 tysięcy z nich musi codziennie mieć podawaną insulinę. Na rozwój cukrzycy wpływa wiek, styl życia, środowisko chorego i predyspozycje genetyczne. Co warto wiedzieć o tej chorobie?

Cukrzyca – czym jest?

Cukrzyca jest chorobą wynikającą z zaburzenia procesów przemiany materii w obrębie gospodarki cukrowej. Osoba chora cierpi na hiperglikemię, czyli nadmiar glukozy w surowicy krwi. Choć pod nazwą schorzenia kryje się wiele jednostek chorobowych, łączy je właśnie hiperglikemia. Glukoza jest dla naszego organizmu podstawowym źródłem energii. Dlatego nasz organizm posiada wiele mechanizmów odpowiedzialnych za regulację jej stężenia. Wykorzystuje do tego hormony, takie jak insulina, glukagon czy glikokortykoidy. Substancja ta jest też gromadzona pod postacią glikogenu w wątrobie i mięśniach oraz wytwarzana z aminokwasów czy glicerolu. Cukrzyca charakteryzuje się zaburzeniem metabolizmu glukozy, co prowadzi do wielu nieprawidłowości w funkcjonowaniu wszystkich narządów.

Cukrzyca insulinozależna

Cukrzyca insulinozależna, czyli typu I, to choroba, która jest w dużej mierze dziedziczna. Prawdopodobnie za rozwój schorzenia odpowiedzialne są też niektóre czynniki środowiskowe, takie jak zimny klimat czy infekcje wirusowe. Układ odpornościowy diabetyka atakuje zdrowe komórki trzustki, która zaprzestaje produkcji insuliny. Brak tego hormonu wpływa na zaburzenie gospodarki węglowodanowej całego organizmu. We krwi pojawia się glukoza, której wysokie stężenie jest niebezpieczne dla wszystkich komórek. Choroba ta dotyka dzieci, młodzież i dorosłych do 35. roku życia.

Cukrzyca insulinoniezależna

Cukrzyca insulinoniezależna, czyli typu II, to najbardziej rozpowszechniony typ tego schorzenia. Dotyczy ona powyżej 80% diabetyków. Ujawnia się ona w wieku dojrzałym, szczególnie u osób obciążonych genetycznie skłonnością do cukrzycy. Pojawia się również u kobiet w ciąży,  pacjentów z podwyższonym poziomem tłuszczu we krwi oraz nadciśnieniem tętniczym. Organizm cukrzyka jest insulinooporny, czyli nie reaguje na hormon trzustki w taki sposób, jak powinien. W odpowiedzi ten narząd gruczołowy zaczyna wydzielać więcej insuliny, co prowadzi do przybierania na wadze i wzrostu ciśnienia. Na cukrzycę typu II chorują częściej kobiety, szczególnie o wysokim BMI i mające siedzący styl życia. Rozwojowi choroby sprzyja też długotrwałe przyjmowanie leków takich jak statyny, kortykosteroidy czy beta-blokery.

Objawy cukrzycy

Głównym objawem cukrzycy, charakterystycznym dla wszystkich schorzeń kryjących się pod tą nazwą, jest wzrost stężenia cukru we krwi. Glukoza przenika także do moczu. Zaburzenia jej metabolizmu prowadzą do problemów z gospodarką lipidową. W organizmie produkowane są wtedy ciała ketonowe, które prowadzą do zakwaszenia organizmu. Działają także toksycznie na ośrodkowy układ nerwowy. Chory w następstwie tych zmian odczuwa silne pragnienie oraz często oddaje mocz. Zbyt duży poziom glukozy we krwi przyczynia się także do odwodnienia i wychudzenia ciała. Odporność diabetyka jest zmniejszona, następuje u niego upośledzenie wzroku i szybszy rozwój zmian miażdżycowych. Jest też zmęczony, osłabiony oraz odczuwa ochotę na słodycze tuż po posiłku. Zaobserwowanie u siebie tych objawów powinno skłonić nas do wizyty u lekarza.

Jak uniknąć cukrzycy?

profilaktyka cukrzycy

Nasz styl życia ma istotny wpływ na rozwój cukrzycy typu II. Najistotniejszym czynnikiem ryzyka jest otyłość. Dbanie o odpowiednią wagę poprzez dietę ubogą w tłuszcze i cukry pozwala na uniknięcie choroby. W naszym jadłospisie stale powinny gościć warzywa i owoce. Są one bogate w witaminy i flawonoidy, które wspomagają produkcję insuliny. Umiarkowana aktywność fizyczna także sprzyja zdrowiu. Utrzymamy dzięki niej właściwą masę ciała, dotlenimy organizm i poprawimy jego ukrwienie. Ważne jest także odstawienie używek, szczególnie papierosów oraz alkoholu. Osoby po 45. roku życia powinny regularnie badać się pod kątem cukrzycy, aby szybko zauważyć ewentualne, niekorzystne zmiany chorobowe.

Cukrzyca – leczenie

Leczenie cukrzycy to długotrwały proces, wymagający od diabetyka dużej dyscypliny i ścisłej współpracy z lekarzem. Niedobory insuliny chory zazwyczaj musi uzupełniać poprzez iniekcje. Specjalista zapisać może również leki do stosowania doustnego, które pobudzają komórki trzustki do produkcji insuliny. Celem terapii jest uzyskanie normalnego, fizjologicznego stężenia glukozy we krwi, co wpływa na dobre samopoczucie chorego. Niestety, leczenie cukrzycy jest jedynie objawowe, a jego istotnym elementem jest właściwa dieta. Rodzaje posiłków, ich ilość i czas spożywania są ustalane przez lekarza. Stosowanie się do zaleceń diabetologa w dziedzinie żywienia i farmakoterapii pozwala chorym na normalne funkcjonowanie.

Karolina Solga